سامانه های گزارشگری اعتباری چگونه باید با این ویژگی های SME ها تعامل نمایند؟

ویژگی های SME ها

با توجه به نقش بسیار مهم SME ها در اقتصاد، به طور طبیعی در بحث گزارشگری اعتباری نیز توجه ویژه و متفاوتی را می طلبند.
سامانه های گزارشگری اعتباری و سایت اعتبارسنجی باید به صورت متفاوت و مبتنی بر ویژگی های خاص SME ها نسبت به گردآوری و تجمیع و تسهیم اطلاعات اعتباری آنان اقدام نمایند. 
برای این منظور راه کار ترکیبی مورد تاکید قرار می گیرد.

نوع داده ها

دو نوع کلی اطلاعات در این زمینه مورد نیاز است:

1. اطلاعات مصرف کنندگان: که در واقع عبارت است از اطلاعاتی که در ارتباط با نحوه رفتار اعتباری صاحبان شرکت های کوچک و متوسط در زمینه مدیریت مالی شخصی آنان (وام های شخصی، قبوض آب و برق و ... شخصی) جمع آوری می شود. 
2. اطلاعات شرکت ها: که عبارت است از اطلاعات اعتباری مربوط به شرکت ها (مانند وام های دریافتی برای شرکت یا قبوض آب و برق شرکت)

تعریف SME ها

شرکت های کوچک و متوسط در اقتصاد به عنوان ستون فقرات توسعه اقتصادی شناخته می شود.
شرکت هایی که کمتر از 250 نفر پرسنل داشته باشند، متوسط و شرکت هایی که کمتر از 50 نفر پرسنل داشته باشند کوچک نامیده می شوند.
بخش SME در اروپا
در اروپا اقتصاد توسط شرکت های بزرگ و دید ملیتی احاطه نشده است. 
بیش از 90% کسب و کارهای اروپایی تحت عنوان SME ها طبقه بندی می شوند. این آمار از طریق تعداد کارکنان و گردش مالی آنان مشخص شده اند. 
برخلاف انتظار و تصور رایج، آنچه که بخش اصلی اقتصاد اروپا را تشکیل می دهد، همان شرکت های کوچک و متوسط هستند که بیش از 90 درصد کسب و کارهای فعال در اروپا را شامل می شوند. 
این شرکت ها مهمترین بخش سرمایه گذاری، تولید و اشتغال را به خود اختصاص داده اند لذا نقش بسیار مهم و کلیدی در توسعه کشورها ایفا می نمایند. 
آمار ارائه شده در اسلاید مقابل به روشنی بیانگر جایگاه SME هاست.
شرکت های بزرگ اگرچه سهم مهمی از بازارها را در بر می گیرند اما در زمینه اشتغال و سرمایه گذاری به هیچ وجه نمی توانند با SME ها رقابت نمایند.
از هر 10 شرکت کوچک و متوسط، 9 شرکت دارای کمتر از 10 کارمند است. SME ها سهم بزرگی در رشد اقتصادی دارند. لذا بخش مهمی هستند. 

آلمان

آمار مربوط به یکی از بزرگترین اقتصادهای دنیا بیانگر جایگاه و اهمیت بنگاه های اقتصادی کوچک و متوسط است که متاسفانه در کشورهای در حال توسعه کمتر مورد توجه قرار گرفته اند و بخش اعظم سیاست های اقتصادی در این بخش اعظم سیاست های اقتصادی در این کشورها معطوف به حمایت از بنگاه های بزرگ شده و موجب شده تا از این بخش بسیار مهم و حیاتی اقتصاد غفلت شود. 

بخش بنگاه های کوچک و متوسط در آلمان

3/76 میلیون بنگاه اقتصادی کوچک و متوسط ستون فقرات اقتصاد آلمان را تشکیل داده اند. 
آن ها 29/1 میلیون نفر شامل تقریبا 71% جمعیت آلمان را به کار گرفته اند.
کسب و کارهای خرد (دارای کمتر از 10 نفر کارکنان) 35% از بازار کار را به خود اختصاص داده اند.

تامین مالی SME ها

گزارشگری اعتباری مهمترین زیرساخت مورد نیاز برای توسعه تامین مالی بنگاه های اقتصادی کوچک و متوسط محسوب می شود. 
به عبارت دیگر قبل از هرگونه سیاست گذاری برای تامین مالی SME ها ابتدا می بایست مقوله گزارشگری اعتباری به عنوان پیش نیاز هرگونه سیاست اعتباری یا سایر انواع سیاست های تشویقی و حمایتی مطرح و ایجاد گردد. 
بدون زیرساخت تسهیم اطلاعات اعتباری، طرح توسعه بنگاه های کوچک یا عقیم می ماند و یا منابع بانک ها را هدر خواهد داد. 

بخش SME ها در آفریقا

شرکت های کوچک و متوسط به اعتبار نیاز دارند. 
در حدود 224 میلیون SME در حدود 3000 دلار نیاز دارند. 
گزارشگری اعتباری امکان اخذ اعتبارات برای SME را فراهم می کند. 
گزارشگری اعتباری تجاری و مصرف کنندگان، برای دستیابی به اعتباری ضروری می باشد: وام دادن مسئولانه را تضمین می کند. 

وام های SME ها به روایت آمار

آمارها نشان می دهد که در کشورهای در حال توسعه فقط 30 تا 35 درصد SME ها موفق می شوند از وام های بانکی برای تاسیس یا توسعه خود بهره ببرند. و 65 تا 70 درصد آنان ناموفق اند.
به عبارت دیگر درصد بالایی از ایده های کسب و کاری در همان اوایل طرح موضوع به دلیل عدم دسترسی به اعتبارات و تامین مالی مناسب قابلیت عملیاتی شدن نمی یابند.
اصولا مهمترین ویژگی شرکت های کوچک و متوسط در این است که معمولا توسط کسانی تاسیس می شوند که صاحب ایده اند اما منابع ندارند.

بخش SME ها

نزدیک به 75% شرکت های کوچک و متوسط در بازارهای در حال توسعه دارای روابط بانکی هستند. 
فقط 30 تا 35 درصد از آن ها به اعتبارات دسترسی دارند. 

بخش بندی داده ها

برخی از ویژگی های مهم شرکت های کوچک و متوسط که در بحث تامین مالی آنان و در نتیجه اعتبارسنجی آنان تاثیرگذار است در اسلاید مقابل ارائه شده است. 
تامین مالی بنگاه های اقتصادی کوچک و متوسط از وضعیت مالی مالکان آن بسیار تاثیر می پذیرد. 
این افراد که تامین مالی بنگاه را بر عهده دارند، خودشان از نظر مالی و اعتباری بسیار شکننده هستند. 
زبان های اعتباری شرکت می تواند زندگی شخصی شان را دچار مشکل نماید. 
این افراد به دلیل ضعف در دانش مالی و مدیریت مالی، معمولا توانایی نظارت موثر بر روند درآمدها و اطلاعات مالی آنان نیز ضعیف است. 
SME ها دارای ویژگی های منحصر به فردی هستند: تامین مالی توسط مالکان
این بنگاه ها معمولا بر اقدامات مالکان خود وابستگی دارند. 
آن ها بسیار توسط زبان های اعتباری تحت تاثیر قرار می گیرند. 
نظارت و پیش بینی روند درآمدهای فصلی آن ها به ویژه اطلاعات مالی آن ها کم است. 

کیفیت داده های SME ها

شرکت های کوچک و متوسط به دلایل مختلف دارای اطلاعات مالی ضعیف و بی کیفیت هستند. 
به این معنی که به عنوان مثال اطلاعات مالی این نوع شرکت ها از قابلیت اتکای ضعیفی برخوردار است. 
چرا که اولا حسابرسی نمی شوند و ثانیا تامین اطلاعات مالی دقیق نیازمند هزینه های زیادی است که از SME ها از عهده آن بر نمی آیند. 
بهبود کیفیت داده ها برای ایجاد کارت امتیاز اعتباری دارای اهمیت زیادی است. 
به همین دلیل (ضعف کیفیت اطلاعات و داده ها) اگر این داده ها با هم ترکیب شوند، قدرت پیش بینی کنندگی آنان افزایش یابد. 
به عبارت دیگر اگر علاوه بر اطلاعات شرکت ها، اطلاعات شخصی مالکان آن ها نیز جمع آوری شده و در تهیه کارت امتیاز اعتباری و امتیازدهی مورد استفاده قرار گیرد، نتیجه به دست آمده از اعتبار بالاتری برخوردار است و در پیش بینی احتمال نکول یا تعیین وضعیت اعتباری شرکت از نظر خوش حساب بودن یا بد حساب بودن تاثیر گذار است. 
کارت های امتیازی ترکیبی از قدرت پیش بینی کنندگی بالاتری برخوردارند.
این کارت ها بر مبنای همه اطلاعات در دسترس طراحی شده اند. 
در دسترس بودن داده ها نحوه وزن دهی فاکتورها را تحت تاثیر قرار می دهد. 
ادبیات علمی و تجربه سایر کشورها در این نشان داده است که استفاده از داده ها ترکیبی در زمینه ارزیابی و مدیریت ریسک بهبود قابل ملاحظه ای ایجاد می نماید. 
هر چقدر یک شرکت بیشتر رشد می کند، اطلاعات بیشتری در ارتباط با کسب و کار واقعی آن فراهم می شود که این اطلاعات ارزش بیشتری را در ارتباط با ارزشیابی ریسک به وجود می آورد. 
داده های ترکیبی یک بهبود قابل ملاحظه را در زمینه ارزیابی ریسک ایجاد می کند. 

چگونه متشریان پر ریسک ( اعتبار بانکی افراد ) را تحت نظر داشته باشیم ؟

خدمات مانیتورینگ در حقیقت نظارت بر مشتری در زمینه تغییرات صورت پذیرفته در اطلاعات اعتباری و استعلام های وی می باشد. 
در واقع استعلام از سامانه اعتبارسنجی در حال حاضر در هنگام مراجعه مشتری به شعبه صورت می پذیرد و امکان استعلام مستمر وضعیت اعتباری مشتری به منظور بررسی تغییرات اطلاعات اعتباری وی میسر نیست. 
به عبارت دیگر ماژول مانیتورینگ این امکان را برای مدیران بانک ها فراهم می نماید تا در صورت بروز هرگونه تغییرات در وضعیت اعتباری مشتری، از موضوع مطلع شوند. 
-ویژگی های مانیتوریگ سایت اعتبارسنجی
بانک ها همان اندازه که باید به بررسی وضعیت اعتباری مشتریان خود در هنگام تقاضای تسهیلات بپردازند باید وضعیت اعتباری مشتریان موجود خود را نیز کنترل نمایند.
ماژول مانیتورینگ این امکان را برای بانک ها فراهم می نمایند تا با در اختیار داشتن وضعیت اعتباری مشتریان جدید و موجود خود در تمامی مراحل منحنی عمر مشتریان، بتوانند به نظارت به آن ها بپردازند. 
گزارش مانیتورینگ سایت اعتبارسنجی از طریق صفحه رابط گرافیکی در اختیار بانک ها قرار می گیرد و مدیران بانک ها قرار می گیرد و مدیران بانک ها می توانند از آن جهت نظارت بر وضعیت مشتریان خود استفاده نمایند. 
بانک ها می توانند مشتریان مورد نظر خود را در این ماژول در 10 دسته، گروه بندی نموده ونظارت های لازن را در زمینه های مختلف در مورد آن ها انجام دهند. 
این مشتریان می توانند شامل مشتریان VIP بانک و مشتریان دارای سابقه بدحسابی باشند. 
نتایج نظارت انجام شده در خصوص مشتری در قابل "اطلاعیه های اعلام خطر" در اختیار کاربران قرار می گیرد. 
این اطلاعیه ها در بردارنده اطلاعات اولیه ای در مورد تغییرات انجام شده، مشخصات مشتری و مشخصات قراردادی است و روزی یک بار به صورت اتوماتیک تهیه و در اختیار کاربر قرار می گیرد. 
کاربر برای مشاهده وضعیت مشروح تغییرات انجام شده می تواند گزارش اعتباری مشتری را دریافت نماید. 

نقش ها در ماژول مانیتورینگ

نقش ها (شاخص هایی که نظارت صورت می پذیرد):

1. انجام استعلام جدید از سامانه در خصوص مشتری
2. تغییرات انجام شده در خصوص سابقه منفی مشتری
3. تغییرات انجام شده در خصوص سابقه منفی قرارداد
4. تغییرات انجام شده در خصوص نام خانوادگی شخص حقیقی یا نام شخص حقوقی
5. تغییرات انجام شده در خصوص آدرس مشتری
6. ثبت قرارداد جدید (از هر نوع و در هر فازی)
7. تغییرات انجام شده در خصوص اطلاعات تماس (از هر نوع)

مجموع مبلغ تسهیلات هر قرارداد جاری: در صورتی که بیشتر از پارامتر تعیین شده در گروه نظارت باشد
مجموع تعداد اقساط سر رسید شده پرداخت نشده هر قرارداد جاری: در صورتی که بیشتر از پارامتر تعیین شده در گروه نظارت باشد
حد اعتباری هر قرارداد جاری (مخصوص کارت های اعتباری): در صورتی که کمتر از پارامتر تعیین شده در گروه نظارت باشد
مجموع مبلغ اقساط سررسید شده پرداخت نشده هر قرارداد جاری: در صورتی که بیشتر از پارامتر تعیین شده در گروه نظارت باشد

سیستم جامع نظارت اعتباری

بانک ها همان اندازه که لازم است به بررسی وضعیت اعتباری مشتریان خود در هنگام تقاضای تسهیلات بپردازند می بایست وضعیت اعتباری مشتریان موجود خود را نیز کنترل نمایند. 
سیستم جامع نظارت اعتباری (مانیتورینگ) این امکان را برای مدیران ارشد بانک ها فراهم می نماید تا با اطلاع از وضعیت اعتباری مشتریان جدید و موجود خود در تمامی مراحل تعامل با مشتریان، بتوانند به نظارت به آن ها بپردازند. 
به عنوان مثال فرض کنیم گروهی برای مشتریانی که بیش از یک میلیارد ریال تسهیلات دریافت کرده اند تعریف و مشتریان مربوط به آن نیز مشخص می شوند. 
فرض کنیم می خواهیم وضعیت مشتریانی که بیش از سه قسط پرداخت نشده در نظام بانکی دارند و یا میزان تعهدات آتی آن ها در نظام بانکی از مبلغ خاصی بیشتر است را رصد کنیم.
برای این منظور می توانیم از گزارش های این سیستم استفاده کنیم.
نتایج نظارت انجام شده در خصوص مشتری در قالب "اطلاعیه های هشدار" در اختیار کاربران قرار می گیرد. 
این اطلاعیه ها دربردارنده اطلاعات اولیه ای در مورد تغییرات انجام شده، مشخصات مشتری و مشخصات قرارداد است و روزی یک بار به صورت اتوماتیک تهیه و در اختیار کاربر قرار می گیرد. 
کاربر برای مشاهده وضعیت مشروح تغییرات انجام شده می تواند از طریق لینک موجود در سیستم، گزارش اعتباری مشتری را از سامانه اعتبارسنجی دریافت نماید.

منبع: ماهنامه اعتبارسنجی ، سال سوم ، شماره سوم ، آبان و آذر 94 ، صفحات 6 الی 11 و 16 و 17