نرم افزار دیگری هم وجود دارد که با بررسی رفتار الگویی فرد در عملیات و تراکنش هایی تا کنون داشته مشخص می کند که آیا خود صاحب کار اعتباری از آن استفاده می کند یا خیر و در صورت بروز مشکل این نرم افزار با اطلاع رسانی جلوی هر گونه تخلفات و سوء استفاده ها را می گیرد.
همچنین با وجود این نرم افزارها و با گزارش هایی که از نحوه عملکرد اقتصادی و سوابق افراد به دست می آید بانک ها می توانند
رتبه اعتباری این افراد را بررسی کرده و امکان تخلف و سوء استفاده را به حداقل برسانند.
با توجه به وجود زیر ساخت های ایجاد کارت اعتباری و امکانات اعتبارسنجی در ایران، آیا کارت های اعتباری در ایران گسترش خواهد یافت؟ برای این که گسترش خدمات کارت اعتباری به صورت موفقیت آمیز اجرا شود چه توصیه ای دارید؟
نکته مهم در این زمینه آن است که بانک داری الکترونیک در ایران سابقه طولانی ندارد اما خوشبختانه ظرف چند سال اخیر سرعت و شتاب این مساله قابل توجه بوده است و شایر بتوان گفت پرداخت یارانه ها از جمله مواردی بوده که همه افراد مجبور به بازکردن حساب بانکی همراه با کارت شدند و به نوعی با سیستم بانک داری الکترونیک آشنا شدند.
این مساله اتفاق خوبی است هر چند که محدودیت هایی در رابطه با دریافت و پرداخت پول همچنان وجود دارد اما به هر شمل طبق آمار این مساله رو به گسترش است.
در یک آمار که دریافت کردم حدود 21 میلیارد تراکنش در ایران انجام شده است که در نوع خود بی نظیر است و چیزی حدود 120 میلیون کارت اعتباری صادر شده که بیش از جمعیت کل ایران است.
البته در حال حاضر باتوجه به محدودیت های موجود هنوز کارت های بین المللی و مسترکارت اعتباری در ایران وجود ندارد اما برای دریافت چنین کارت هایی 3 مرحله باید مدنظر باشد.
نخست این که مبلغ حد اعتبار چه میزان باشد که از این طریق
اعتبارسنجی صورت گیرد.
دوم مشخص شدن مدت دوره تنفس به این معنا که یک فرد در چه فاصله زمانی باید پرداخت کند و نکته آهر این که فرد با چه نرخی باید نسبت به بازپرداخت پول اقدام کند.
این سیستم و جنبه شرعی آن توسط بانک مرکزی مورد بررسی قرار گرفته و بانک مرکزی با توجه به جنبه های شرعی ان عقد مرابحه را پیشنهاد داده که این عقد هم از نقطه نظر بانک ها سود آوری ندارد.
از سوی دیگر هزینه صدور و تاخیرها و همچنین جریمه ای که به افراد تعلق می گیرد باید مشخص شود اما در بررسی کلی بانک ها رغبتی به صدور کارت اعتباری ندارند و با توجه به سوء استفاده هایی که از این بانک ها شده کمتر مورد استقبال قرار گرفته است.
مشکل دیگر که در این میان وجود دارد آن است که این
کارت های اعتباری تنها در ایران قابلیت استفاده دارد و عملا در سایر کشورها بلا استفاده است در حالی که این کارت ها در تمام دنیا قابلیت استفاده بین المللی دارند اما از آنجایی که به سیستم بین المللی وصل نیستیم نمی توان نسبت به صدور کارت بین المللی اقدام کرد.
از سوی دیگر در سایر کشورها هر یک از افراد مکلف به ارائه اظهارنامه مالیاتی هستند اما این مساله در ایران فقط برای صاحبان مشاغل است که این موضوع هم بر مشکلات افزوده است.
از طرف دیگر سیستم بیمه ای باید به ما اطلاعات بدهد اما از آن جایی که همه افراد بیمه نمی شوند این امکان وجود ندارد.
از سوی دیگر در سایر کشورها هر یک از افراد مکلف به ارائه اظهارنامه مالیاتی هستند اما این مساله در ایران فقط برای صاحبان مشاغل است که این موضوع هم بر مشکلات افزوده است.
بنابراین اگر بخواهیم سیستم کارت اعتباری را در ایران رونق دهیم مرحله اول جمع آوری اطلاعات است به منظور بررسی و شناسایی افراد و ارائه رتبه به آن ها و در گام دوم برقراری مراودات بین المللی است. در بسیاری از کشورها جهت تسهیل ارائه خدمات مالی خرد، از امتیاز اعتباری برای ارائه تسهیلات استفاده شده و ضامن دریافت نمی شود، آیا این امکان در کشور ما وجود دارد؟
اتفاقی که پس از امضای برجام صورت گرفته آن است که تحریم های بین المللی از طرف اروپا و سازمان ملل برداشته شده بنابراین این امکان که در ارتباط با کارت اعتباری با کشورهای اروپایی و جنوب شرقی آسیا وارد عمل شویم وجود دارد اما از طرف دیگر این بانک ها برای برقراری ارتباط بین المللی ساختارهایی زیر بنایی از جمله سخت افزارها و نرم افزارهایی را می خواهند که نیازمند سامانه خاص است و در صورت مهیا شدن آن می توان نسبت به برقراری این مهم اقدام کرد.
تا زمانی که بحث ارز و کنترل آن از سوی بانک مرکزی وجود دارد و پیرو آن بانک ها حق خرید و فروش آزاد ارز را ندارند و در کنار آن ها صرافی ها نیز از اعتبار بالایی برخوردار نیستند.
بنابراین تنها سیستم بانکی می تواند وارد عمل شود که آن هم نیازمند مجوز بانک مرکزی و ساختارهای زیر بنایی لازم است.
در حال حاضر آمریکا سیستم کارت اعتباری دنیا را از ان خود کرده و در حقیقت و موسسه اعتباری وابسته به بانک های بزرگ آمریکا این کارت های اعتباری را صادر می کنند و با توجه به تحریم های این امکان برای ایران وجود ندارد. تا زمانی که این موارد رفع نشود ما مجبوریم با شرکت های سطح پایین وارد همکاری شویم که در حال حاضر نیز مذاکراتی به این منظور توسط بانک مرکزی و بانک های تجاری انجام شده و اگر همه این موارد مهیا شود بتوان به جای از امتیاز اعتباری به جای وجود ضامن بهره گرفت که به نظر می رسد تا پایان امسال بتوانیم این کانال ارتباطی را برقرار کنیم. با توجه به این که فعالیت های شرکت مشاوره رتبه بندی ایران تاثیر مستقیم بر رتبه ایران در شاخص اخذ اعتبار بانک جهانی دارد، چه توصیه هایی برای توسعه فعالیت این شرکت دارید؟
در تمام دنیا موسساتی وجود دارند که نسبت به رتبه بندی بانک ها و موسسات و اوراق مال اقدام می کنند اما به واسطه تحریم در سال های اخیر موسسات ایرانی نتوانستند اطلاعات در اختیار این موسسات قرار دهند بنابراین برای هرگونه اقدام در زمینه رتبه بندی در گام اول ارائه اطلاعات است.
در سال های قبل تحریم ما موفق شدیم از طریق موسسه فیچ که اروپایی بود
رتبه بندی اعتباری را دریافت کنیم و رتبه ایران در آنجا معلوم و به تدریج رو به بهبود نهاد و در همین راستا اوراق هایی را نیز در سطح بین الملل صادر کرد اما در حال حاضر به خاطر نقص اطلاعات این رتبه وجود ندارد.
اگر ایران بخواهد فعالیت بین المللی داشته باشد باید قبل از هر چیز مشخص شود رتبه کشوری ایران چند است زیرا
نرخ اعتباری که به کشورها تعلق می گیرد بر اساس رتبه اعتباری فرق دارد.
در حال حاضر به واسطه نداشتن رتبه اعتباری بالاتری نرخ بهره را پرداخت می کنیم اما با مشخص شدن این مساله نرخ کمتری پرداخت خواهیم کرد و می توانیم از اعتبارات بین المللی استفاده کنیم.
منبع: ماهنامه اعتبارسنجی ، سال چهارم ، شماره بیستم ، مهر 1395 ، صفحات 42 و 43