تقویت قدرت اعتباری بانک ها
سامانه اعتبارسنجی یک راه کار مناسب و تجربه شده در بسیاری از کشورهای جهان برای تقویت ارائه تسهیلات اعتباری به بخش های جامعه است.
به ویژه در دو حوزه شامل تامیل مالی خانوارها و تامین مالی بنگاه های اقتصادی کوچک و متوسط تاثیر گذاری این سامانه ها در بسیاری از اقتصادهای دنیا بسیار شگفت انگیر بوده است.
هدف این مقاله مقایسه دو نوع رایج گزارشگری اعتباری است:
گزارشگری اعتباری منفی در مقابل
گزارشگری اعتباری تفصیلی و جامع
کدامیک بهتر است؟ در چه شرایطی گزارشگری اعتباری تفصیلی ضرورت می یابد؟
یافته ها
در خصوص بررسی و مطالعه بر روی تسهیلات اطلاعات، پیشینه تحقیق قابل ملاحظه ای وجود دارد:
- سامانه های اعتبارسنجی خصوصی موجب افزایش تسهیلات بدهی به بخش خصوصی می شوند.
- سامانه های اعتبارسنجی خصوصی موجب افزایش تسهیلات دهی و کاهش محدودیت ها در دریافت تسهیلات می شود.
افزایش تسهیلات دهی به بخش خصوصی خصوصا بین اقشار پایین تر جامعه در مقایسه با انواع دیگر گزارش دهی می شود
گزارش گری تفصیلی در مقایسه با گزارش هایی که به صورت خاص و خلاصه تهیه می شوند و یا گزارش هایی که صرفا جنبه منفی عملکرد وام گیرنده را ارائه می دهند، موجب عملکرد بهتر وام می شود.
گزارشگری اعتباری تفصیلی
گزارش دهی اعتباری زمینه افزایش تسهیلات به بخش خصوصی را فراهم می نماید.
البته گزارش دهی اعتباری در سطوج متفاوتی تاثیرگذار است.
هر چه اطلاعات ارائه شده در گزارش اعتباری تفصیلی تر و کامل تر باشد کارایی گزارش افزایش می یابد.
منظور از تفصیلی بودن گزارش عبارت است از گزارشی که همه ابعاد عملکردی مشتری یا وام گیرنده را در بر می گیرد.
هم اطلاعات منفی هم اطلاعات مثبت را داشته باشد و همچنین هم اطلاعات بانکی و هم اطلاعات غیر بانکی را در نظر می گیرد.
گزارش دهی منفی
گزارش دهی منفی در مقابل گزارش دهی کامل مطرح می شود.
در گزارش دهی منفی فقط جنبه منفی عملکرد اعتباری افراد درج می شود.
لذا گزارش فقط نشان می دهد که متقاضی وام، در گذشته عملکرد اعتبار منفی مانند معوق شدن اقساط وامش داشته است یا خیر؟
گزارش دهی کامل در مقایسه با گزارش دهی صرفا منفی، موجب می شود میزان پرداخت تسهیلات در نرخ های مختلف نکول افزایش یابد.
گزارش دهی کامل
فرض گرفته شده که نرخ پذیرش در گزارش دهی منفی 100 باشد. در این حالت اگر گزارش دهی منفی 100 در نظر گرفته شود، این نرخ در حالت گزارش دهی کامل برای افراد با سن کمتر از 36 سال در حدود 147 خواهد شد.
به عبارت دیگر تسهیلات دهی به افراد زیر 36 سال با تغییر گزارش منفی به گزارش کامل چیزی در حدود 50 درصد افزایش می یابد.
گزارش دهی کامل در قبال منفی
اطلاعات هویتی از طریق استفاده از فایل اعتباری واقعی تاثیر می گذارد.
در ایالات متحده در مقایسه گزارش دهی کامل و منفی مشاهده شده که گروه های زیر با استفاده از
گزارش دهی اعتباری کامل ابزار دسترسی بیشتری به تسهیلات در:
- مقایسه با تغییر خواهد داشت
- اقلیت های مذهبی و نژادی
- جوانان
- گروه های کم درآمد
- در گزارش دهی منفی، تنها 33 درصد پذیرفته شدگان زن ها بودند
- در گزارش دهی کامل 47 درصد زن بودند
- در گزارش دهی کامل تسهیلات دهی به جوانان دو برابر شده است
اطلاعات بیشتر = تسهیلات دهی عادلانه تر
گزارش دهی اعتباری کامل موجب می شود اقلیت های مذهبی، گروه های خاص هویتی مانند جوانان، زنان و افراد فقیر و کم درآمد امکان دریافت وام های بیشتر برایشان فراهم شود.
تجربه کشورهایی مختلف مانند امریکا و کلمبیا در نمودار مقابل بیانر همین موضوع است.
به عبارت دیگر گزارش دهی اعتباری کامل در مقایسه با گزارش دهی صرفا منفی، دسترسی به
تسهیلات اعتباری را در میان گروه های خاص جمعیت شناختی افزایش قابل ملاحظه ای داده است.
به عبارت دیگر هر چه گزارش اعتباری افراد در سامانه های ملی گزارشگری اعتباری یک کشور کامل تر باشد، تسهیلات دهی در آن کشور عادلانه تر خواهد بود.
چرا که اقشار نیازمند مانند زنان، جوانان و گروه های کم درآمد تسهیلات بیشتری دریافت می کنند.
کنار گذاشتن داده های جایگرین
آیا می توان نیمی از تصور بازپرداخت تشخیص را کنار گذاشت و نیمی از مردم را کنار گذاشت.
اعتبار منفی
سامانه های گزارشگری اعتباری سنتی
اگر داده های جایگزین در نظر گرفته نشوند، همانند این است که نیمی از مردم را در سامانه های
اعتبارسنجی نادیده بگیریم.
بهر حال بخشی از مردم اگر چه ممکن است نزد بانک ها و موسسات مالی و اعتباری فاقد هرگونه سوابق نفی اعتباری باشند، اما در زمینه عمل به تعهدات خویش در مقابل قبوض خدماتی و اجاره ها و سایر اطلاعات غیر ملی دارای سابقه منفی باشند.
این سوابق برای تعیین
اهلیت اعتباری و
ریسک اعتباری آنان قابل استفاده است.
داده های جایگزین و سنتی مکمل هم هستند و با هم تصویر اعتباری کاملی را ایجاد می نمایند.
داده های پرداخت جایگرین: می تواند جهت ارزیابی ریسک و ظرفیت بهتر مورد استفاده قرار گیرد
استفاده از داده های جایگرین دو فایده اصلی دارد:
- ارزیابی ریسک: افرادی که در پرداخت قبوض خدماتی خود کوتاهی می کنند، ریسک اعتباری آنان برای بانک ها هم زیاد است.
- با استفاده از داده های جایگزین، بسیاری از افراد قابلیت اعتبارسنجی و در نتیجه دسترسی به بیشتر پیدا می کنند
منابع داده های جایگزین
گروه های ضعیف جوامع از داده های جایگزین بیشتر منتفع می شوند.
این افراد (مهاجران، دانش آموزان، جوانان و ...) که معمولا فاقد
سوابق اعتباری هستند، از طریق داده های جایگزین می توانند این خلاء را پر کرده و برای خود سوابق اعتباری مثبت ایجاد نمایند.
این مدل می تواند در بسیاری از حوزه های سیاستگذاری از حوزه های سیاستگذاری اقتصادی دیگر نیز برای حمایت از اقشار کم درآمد مورد استفاده قرار گیرد.
چه کسی از داده های جایگزین منتفع می شود؟
آنهایی که از دسترسی به تسهیلات محرومند
در ایالات متحده 54 تا 70 میلیون از جمعیت جوانان از دسترسی به تسهیلات مالی محرومند که شامل موارد زیر می شود:
- مهاجرین
- دانش آموزان و جوانان
- آمریکایی های مسن
- مصرف کنندگان که با پول نقد کار می کنند
- اقلیت ها
مشتریانی که در تلاشند
سابقه اعتباری مناسبی داشته باشند بدون اینکه برای ایجاد این سابقه مجبور شوند از وام های بانکی استفاده نمایند می توانند از عملکرد مثبت خود در داده های جایگزین بهره مند شوند.
بنابراین استفاده از داده های جایگزین یکی از راه های تقویت اقتصاد خانوارهای ضعیف است.
لذا دولت ها در این زمینه مسئولیت دارند.
به عبارت دیگر تکمیل و تقویت سامانه های گزارشگری اعتباری در واقع یک سیاست مهم اقتصادی است که باید توسط دولت ها مورد توجه جدی قرار گیرد و به عنوان زیر ساخت توسعه در نظر گرفته شود.
به همین دلیل است که موسسات بین المللی متولی توسعه اقتصادی جهان نیز در این زمینه فعالند و به کشورهای در حال توسعه کمک های مالی برای راه اندازی
سامانه های گزارشگری اعتباری اعطا می نمایند.
همچنین کنفرانس های بین المللی در سطح بسیار بالا برگزار می نمایند و برنامه های تشویقی فراوانی نیز اعمال می کنند.
خانوارهای با درآمد کم و دارای اقتصاد ضعیف به داده های جایگزین بسیار نیاز دارند
درصدی از نمونه مورد بررسی با 2 یا میزان کمتری از حساب های سنتی گزارش سنتی گزارش شده است
- 7/9 درصد کل
- 4/23 درصد گروه کم درآمد
بیشتر خانوارهای کم درآمد، میزان دارایی هایشان نیز کم است.
تانزانیا
تانزانیا از جمله کشورهایی است که در زمینه راه اندازی سامانه های گزارشگری اعتباری دارای تجربه نوپایی می باشد.
سامانه اعتبارسنجی این کشور با کمک موسسه کردیت اینفو طراحی شده است.
در خلال مطالعه این مقاله و بررسی تجربه این کشور از منظر مدیران کردیت اینفو مراحل ده گانه تاسیس یک سامانه گزارش اعتباری مرور می شود.
فهرست مطالب
در این گزارش ابتدا چارچوب کلی این گام های ده گانه ترسیم می شود.
مطالعه این مراحل از چند جهت می تواند برای مخاطبان مفید باشد:
- اگرچه بهر حال سامانه گزارشگزی اعتباری ایران سال های قبل طراحی و پیاده سازی شده و از کشور تانزانیا و بسیاری کشورهای دیگر که در این زمینه نوپا هستند، جلوتر است، اما مطالعه آن به دلیل اینکه مجری پروژه پنجمین موسسه بین المللی است می تواند در راستای تقویت این پروژه در ایران مفید فایده باشد.
- مراحل مذکور در پیاده سازی سیستم های مشابه در سایر حوزه ها مفید خواهد بود.
منبع: ماهنامه اعتبارسنجی ، سال چهارم ، شماره بیستم ، مهر 1395 ، صفحات 10 و 11 و 12 و 13 و 14 و 15 و 16 و 17