آیا در شرایطی که ارزش بسیاری از دارایی ها مانند مسکن و سکه در 5 سال اخیر بیش از 5 برابر افزایش یافته است، سخن گفتن از سواد مالی محلی از اعراب دارد؟
در بازارهای پر ریسک و متاثر از شرایط اقتصاد بین الملل، مردم باید تصمیمات مالی خویش را بر مبنای استفاده از حداکثر اطلاعات مورد نیاز اتخاذ نمایند.
مطالعات نشان می دهد که در کشورهای توسعه یافته که بازارهای مالی پیشرفته ای دارند، سواد مالی مردم نیز از وسعت مناسبی برخوردار است.
یک نکته بسیار مهم دیگر که از نتایج مطالعات علمی مرتبط با سواد مالی است، به این موضوع اشاره دارد که علی رغم اینکه افراد مسن و قدیمی تر معتقدند که اطلاعات و سواد مالی خوبی دارند، اما در عمل نتایج نشان می دهد که میزان شناخت آنان کمتر از متوسط است.
یکی دیگر از الگوهای رایج این است که: زنان نسبت به مردان از دانش مالی کمتری برخوردارند و خودشان هم به این امر واقفند.
این مساله نیز توسط مطالعات متعدد به اثبات رسیده است.
برخی نتایج مهم این مطالعات عبارتند از:
- افراد دارای تحصیلات بالاتر، معمولا سواد مالی و اطلاعات مالی بیشتری نیز دارا هستند.
- البته تحصیلات لزوما به عنوان یک شاخص برای سواد کالی قابل تعریف نیست. چرا که ممکن است افرادی سطح تحصیلات خوبی داشته باشند اما درک مالی آنان کامل نباشد.
- افرادی که سواد مالی بالاتری دارند، معمولا جزو کسانی هستند که برای بازنشستگی خود برنامه مالی مشخص دارند.
- مطالعات نشان می ده که اغلب کشورهای جهان، سواد مالی نقش بسیار مهم و حیاتس در امنیت دوران بازنشستگی دارا می باشد.
افزایش توقعات افراد در زندگی موجب گردیده است نقش و جایگاه های رایج صندوق های بازنشستگی که مبتنی بر اخذ حق بیمه از کارکنان یا کارگران فعالیت می نمایند و همنین سیستم های تامین اجتماعی در بسیار از کشورهای جهان دستخوش تغییرات شده و در برخی موارد این جایگاه بسیار تضعیف شده است.
امروزه نوع دیگری از صندوق های یا طرح های بازنشستگی در حال شکل گیری است که به جای تمرکز بر روش های سنتی، از روش های نوین و مبتنی بر حساب های فردی افراد استفاده می نمایند.
به عبارت دیگر بسیاری از تصمیمات تامین مالی صندوق ها از سازمان ها و موسسات (مانند دولت و شرکت ها) به خود افراد منتقل شده است.
افراد و کارگران خود موظف شده اند که برای دوران بازنشستگی برنامه ریزی نموده و پس انداز، سرمایه گذاری و مخارج خویش را در طی چرخه عمر خود به گونه ای تنظیم نمایند که برنامه مالی با ثباتی را در این دوران برای خود فراهم کنند.
لازمه تحقق این امر توجه بیشتر به سواد مالی است.
سواد مالی به این معناست که افراد یادبگیرند چگونه از اطلاعات اقتصادی استفاده نموده و برای مدیریت مالی شخصی و خانواده خود تصمیمات مناسبی را اتخاذ نمایند.
شرایط اقتصادی کنونی کشورمان و جهان موجب شده است بسیاری از مردم با مجموعه ای از سوالات چالش برانگیز مواجه شوند:
- استفاده از خدمات بانکی و تسهیلات موسسات مالی و اعتباری و قرض و بدهی برای تامین مالی مورد نیاز تا چه حد مناسب است؟
- چه نوع خدمات بیمه ای برای مدیریت ریسک در تمام ابعاد زندگی مورد نیاز است؟
- آموزش پول و مسائل مالی به کودکان چگونه قابل انجام است؟
- آیا حقوق بازنشستگی برای گذران زندگی و تامین منابع مالی کفایت می نمایند؟
- از چه خدمات بازنشستگی باید استفاده نمایند؟
- مدیریت مالی شخصی و خانواده در شرایط کنونی اقتصادی چگونه امکان پذیر است؟ آیا آموزش های خاصی مورد نیاز است؟
- و مجموعه ای از سوالات دیگر
برای کسانی که دانش و سواد مالی کافی ندارند، پاسخ به این سوالات بسیار مشکل خواهد بود.
اینگونه افراد با احتمال بیشتری در معرض زیان های خسارت بار قرار میگیرند.
بسیاری از مردم در چنین شرایطی ممکن است تصمیمات غلطی اتخاذ نمایند و یا حتی ممکن است بدلیل ضعف در سواد مالی هیچ اقدامی انجام ندهند و از این جهت هم به دلیل عدم استفاده از فرصت ها از نظر مالی و اقتصادی دچار ضرر و زیان شوند.
تقویت سواد مالی برای اصلاح اقتصادی مناسب جزو الزامات اساسی تلقی می شود.
واقعیت امر این است اگر اقتصاد به سمت مردم محوری در حال حرکت است و دولت بنا دارد مدیریت امور اقتصادی را در قالب های مختلف (خصوصی سازی، هدفمندی یارانه ها و ...) به مردم واگذار نماید، مسئولیت پذیری مسائل مرتبط با آن را نیز باید واگذار نمود.
شناخت و دانش مالی مناسب هم برای مردم و هم برای بازارهای مالی ضرورت دارد.
هم خوشبختی مالی تک تک افراد جامعه و هم عملکرد مناسب بازارهای مالی تا حد بسیار زیادی به سطح دانش مالی مردم بستگی دارد.
نشریه اعتبارسنجی به عنوان اولین نشریه تحصصی در حوزه مدیریت مالی شخصی، افزایش سواد مالی جامعه را هدف اصلی خود قرار داده است.
البته اگرچه مقوله اعتبارسنجی صرفا به یکی از جنبه های مدیریت مالی شخصی یا مدیریت مالی و اقتصاد خانواده (بحث اعتبار، وام و قرض) مربوط است اما دلیل استفاده از آن برای نام گذاری ماهنامه، به اهمیت آن بر میگردد.
امروزه بسیاری از تصمیمات مالی شخصی به مقوله اعتبار و
رتبه اعتباری وابسته است که میتوان آن را از طریق
سامانه اعتبارسنجی به دست آورد.
تقریبا هیچ نیازی از خانواده بر طرف نمی شود مگر با اخذ وام یا اعتبار.
به عنوان مثال خرید مسکن، ازدواج، تحصیل، لوازم منزل، خودرو و یا سایر جنبه های اقتصادی زندگی مردم، خودرو و سایر جنبه های اقتصادی زندگی مردم، حتما بخش مهمی از آن با استفاده از اعتبار یا بدهی تامین می شود.
ماهنامه تخصصی مدیریت مالی شخصی با نام
اعتبارسنجی قصد دارد خلاء موجود در آموزش های مدیریت مالی شخصی را در کشور برطرف نماید.
علی رغم اینکه مدیریت مالی شخصی یا اصطلاحا دارا بودن سواد مالی به عنوان یکی از شاخص های مهم تاثیرگذار در رشد متوازن جوامع بشری امروزه در اغلب کشورهای دنیا به عنوان یک برنامه ملی مورد توجه قرار می گیرد، متاسفانه در کشور ما از جایگاه مناسبی برخوردار نیست.
امروزه تحقیقات مختلف، نقش والدین در افزایش سواد جامعه و نقش دانشگاه ها در تربیت متخصصیت و مشاوران مدیریت مالی شخصی را به اثبات رسانده است.
از این رو ملاحظه می شود که برنامه های آموزشی مرتبط با سواد مالی و مدیریت مالی شخصی جزء بسیار مهم آموزش های مدارس بسیاری از کشورها است.
همچنین با یک جستجوی ساده در فضای وب، فراگیر بودن وب، فراگیر بودن محصولات نوشتاری (مانند مجلات و نشریات و آموزش و پژوهشی، کتاب ها و سایت های آموزشی و ...) برای توسعه سواد مالی را به وضوح می توان مشاهده نمود.
منبع: ماهنامه اعتبارسنجی ، سال اول ، شماره دهم ، بهمن و اسفند 1392 ، صفحات 2 و 3