اﻣﺘﯿــﺎز اﻋﺘﺒــﺎرى ﯾــﮏ ﻋــﺪدى اﺳــﺖ ﮐﻪ از ﺳــﺎﻣﺎﻧﻪ اعتباری ﺑﻪ ﻣﻮﺳﺴــﻪ وام دﻫﻨﺪه داده ﻣﻰ ﺷﻮد ﺗﺎ در ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿــﺮى ﺑﺮاى اﻋﻄــﺎى وام ﺑﻪ آن ﻫﺎ ﮐﻤﮏ ﺷﻮد. ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮى در ﻣﻮرد اﯾﻦ اﻣﺮ ﮐﻪ اﮔﺮ ﻣﺒﻠﻐﻰ را ﺑﻪ ﻋﻨــﻮان وام ﺑﻪ ﯾﮏ ﻓــﺮد ﭘﺮداﺧﺖ ﮐﻨﻨﺪ آﯾﺎ در ﺳﺮرﺳﯿﺪ ﻣﻌﯿﻦ ﺑﺎزﭘﺮداﺧﺖ ﻣﻰ ﺷﻮد ﯾﺎ ﺧﯿﺮ؟
اﻣﺘﯿﺎز اﻋﺘﺒﺎرى ﺷﺨﺼﻰ ﺷــﻤﺎ ﺑﺮ اﺳﺎس ﺳﺎﺑﻘﻪ اﻋﺘﺒﺎرى ﺷــﻤﺎ ﺳــﺎﺧﺘﻪ ﻣﻰ ﺷــﻮد. ﻣﺤﺪوده اﻣﺘﯿﺎز اﻋﺘﺒــﺎرى ﺷــﻤﺎ از 999 - 0 اﺳــﺖ. رﺗﺒــﻪ اﻋﺘﺒﺎرى ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮاى درﯾﺎﻓﺖ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﺎﻟﻰ ﺿﺮورى اﺳــﺖ زﯾﺮا رﺗﺒﻪ ﺑﻬﺘﺮ ﺑﻪ ﻣﻔﻬﻮم رﯾﺴﮏ ﮐﻤﺘﺮ ﺑﺮاى ﺑﺎﻧﮏ و ﻣﻮﺳﺴﻪ اﻋﺘﺒﺎرى ﻣﻰ ﺑﺎﺷﺪ.
اﮔﺮ ﮔﺰارش اﻋﺘﺒﺎرى ﺧﻮد را ﭼﮏ ﮐﻨﯿﺪ ﺑﺮ اﻣﺘﯿﺎز ﺷﻤﺎ ﺗﺎﺛﯿﺮى ﻧﺨﻮاﻫﺪ داﺷﺖ
اﻣﺘﯿﺎز اﻋﺘﺒﺎرى ﺷــﻤﺎ ﺑﺮ اﺳــﺎس ﯾــﮏ ﻓﺮﻣﻮل ﺗﻮﺳــﻂ ﻧﺮم اﻓﺰار ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﻰ ﺷﻮد. وام دﻫﻨﺪﮔﺎن از ﻗﺒﯿﻞ ﺑﺎﻧﮏ ﻫﺎ، ﻣﻮﺳﺴــﺎت اﻋﺘﺒﺎرى و ... رﯾﺴــﮏ اﻋﺘﺒﺎرى ﺷــﻤﺎ را ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻣﺘﯿﺎز اﻋﺘﺒﺎرى ﺷــﻤﺎ ﺑﺮآورد ﻣﻰ ﮐﻨﻨﺪ. رﯾﺴــﮏ اﻋﺘﺒﺎرى ﺑﻪ ﺑﯿﺎن ﺳﺎده ﺑﻪ اﯾﻦ ﻣﻌﻨﻰ اﺳــﺖ ﮐﻪ آﯾﺎ ﺷﻤﺎ ﻣﻰ ﺗﻮاﻧﯿﺪ در ﺳﺮرﺳﯿﺪ اﻗﺴﺎط ﺧﻮد را ﭘﺮداﺧﺖ ﮐﻨﯿﺪ ﯾﺎ ﺧﯿﺮ؟
اﻣﺘﯿﺎز اﻋﺘﺒﺎرى ﺷــﻤﺎ ﺑﺮ اﺳﺎس ﺗﻐﯿﯿﺮاﺗﻰ ﮐﻪ در اﻃﻼﻋﺎت اﻋﺘﺒﺎرى ﺷــﻤﺎ ﺻﻮرت ﻣﻰ ﮔﯿﺮد ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﻰ ﮐﻨﺪ. ﺷﻤﺎ ﺑﺎ اﻃﻼع از اﻣﺘﯿﺎز اﻋﺘﺒﺎرى ﺧﻮد در ﺳــﺎﻣﺎﻧﻪ اعتبارسنجی و ﻧﺤــﻮه اﺻﻼح اﻣﺘﯿﺎز ﺧــﻮد از ﻣﻨﺎﻓﻌﻰ ﮐــﻪ ﺑﯿﺎن ﺧﻮاﻫﯿﻢ ﮐــﺮد ﺑﻬﺮه ﻣﻨﺪ ﺧﻮاﻫﯿﺪ ﺷﺪ.
ﺑﺮاى اﯾﻨﮑﻪ رﺗﺒﻪ اﻋﺘﺒﺎرى ﺷﻤﺎ ﺑﻬﺒﻮد ﯾﺎﺑﺪ، راﻫﮑﺎر ﺳــﺮﯾﻊ وﺟﻮد ﻧﺪارد. در ﻣﺮﺣﻠﻪ اول ﺷﻤﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺪاﻧﯿﺪ ﭼﻪ اﻃﻼﻋﺎﺗﻰ در ﺳﯿﺴــﺘﻢ اﻋﺘﺒــﺎرى و در ﮔﺰارش ﺷــﻤﺎ ﺛﺒﺖ ﺷﺪه اﺳــﺖ.
ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ اﻃﻼﻋﺎﺗﻰ ﺑﻪ ﺻﻮرت اﺷــﺘﺒﺎه در ﮔﺰارش ﺷﻤﺎ ﺛﺒﺖ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﺮ اﻣﺘﯿﺎز ﺷــﻤﺎ ﺗﺎﺛﯿﺮ ﮔﺬاﺷــﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ. در ﺻﻮرﺗﻰ ﮐﻪ ﺧﻄﺎﯾﻰ در ﮔﺰارش ﺷــﻤﺎ ﺑﺎﺷــﺪ ﮐﺎﻓﻰ اﺳﺖ آن را ﺑــﻪ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪه ﺑﺎﻧﮏ ﮔﺰارش دﻫﯿﺪ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ اﺑﺘﺪا ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺪاﻧﯿﺪ ﮔﺰارش اﻋﺘﺒﺎرى ﭼﯿﺴﺖ.
تفاوت در ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻫﺎى رﺗﺒﻪ ﺑﻨﺪى اﻋﺘﺒﺎرى
در ایران ، اﻣﺘﯿﺎز اﻋﺘﺒﺎرى ﺑﻪ ﻣﺪل اﻋﺘﺒﺎرﺳﻨﺠﻰ ﮐﻪ ﻣﻮﺳﺴﻪ اﻋﺘﺒﺎرى از آن اﺳــﺘﻔﺎده ﻣﻰ ﮐﻨﺪ واﺑﺴــﺘﻪ اﺳــﺖ. ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻫﺎى اﻋﺘﺒﺎرﺳﻨﺠﻰ ﻣﺘﻔﺎوت از ﻣﻘﯿﺎس ﻫﺎى ﻣﺘﻔﺎوﺗﻰ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻰ ﮐﻨﻨﺪ. در ﮐﺸﻮر ﻣﺎ دو ﻣﻮﺳﺴﻪ اﻋﺘﺒﺎر ﺳــﻨﺠﻰ وﺟﻮد دارد. ﯾﮑﻰ ﻣﺮﮐﺰ دوﻟﺘﻰ اﺳﺖ و ﺑﻪ اﻓﺮاد ﻋﺎدى ﮔﺰارش ﻧﻤﻰ دﻫﺪ دﯾﮕﺮى ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺷــﺮﮐﺖ ﻣﺸــﺎوره رﺗﺒﻪ ﺑﻨﺪى اﻋﺘﺒﺎرى اﯾﺮان اﺳﺖ ﮐﻪ ﺷــﻤﺎ ﻣﻰ ﺗﻮاﻧﯿﺪ ﮔﺰارش ﺧــﻮد را از آن درﯾﺎﻓﺖ ﮐﻨﯿﺪ
ﻫﺮ ﯾﮏ از اﯾﻦ دو ﺳﯿﺴــﺘﻢ از روش ﻣﺨﺘﻠﻔﻰ ﺑﺮاى ﺳــﻨﺠﺶ رﯾﺴﮏ اﻋﺘﺒﺎرى ﻣﺸﺘﺮﯾﺎن اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻰ ﮐﻨﺪ. ﺷﻤﺎ در ﺻﻮرﺗﻰ ﮐﻪ ﻣﺸﺘﺮى ﺧﻮش ﺣﺴﺎﺑﻰ ﺑﺎﺷــﯿﺪ در ﻫﺮ دو ﺳﯿﺴــﺘﻢ ﺧﻮش ﺣﺴــﺎب ﻧﺸﺎن داده ﻣﻰ ﺷــﻮﯾﺪ و ﻣﻮﺳﺴﻪ وام دﻫﻨﺪه ﺷﻤﺎ را ﻓﺮدى ﺧﻮش ﺣﺴﺎب ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﻰ ﻣﻰ ﮐﻨﺪ.
اﻣﺘﯿﺎز اﻋﺘﺒﺎرى ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﻰ ﺷﻮد؟
ﺑﺮ اﺳــﺎس ﻣﺪل ﻫﺎى رﺗﺒﻪ ﺑﻨﺪى، رﺗﺒﻪ ﻫﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت زﯾﺮ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻰ ﺷﻮد:
- ﻣﺮور ﭘﺮوﻧﺪه ﻫﺎى اﻋﺘﺒﺎرى ﻣﺸﺘﺮﯾﺎن
- ﺑﺮرﺳــﻰ ﭘﺮوﻧﺪه ﻫــﺎ ﺑﺮاى ﺷﻨﺎﺳــﺎﯾﻰ ﻣﺘﻐﯿﺮﻫﺎى ﻣﺸﺘﺮك
- ﺳــﺎﺧﺖ ﯾﮏ ﻣﺪل آﻣﺎرى ﺑﺮاى ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﻰ رﻓﺘﺎر آﯾﻨﺪه ﻣﺸﺘﺮﯾﺎن
- وزن دﻫﻰ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﻪ ﻫﺮ ﻣﺘﻐﯿﺮ
ﻧﮑﺘـﻪ: ﯾﮑــﻰ از ﻣﺘﻐﯿﺮﻫــﺎى اﺻﻠــﻰ ﮐﻪ وزن زﯾﺎدى در ﺷﻨﺎﺳــﻨﺎﻣﻪ اﻋﺘﺒﺎرى ﺷﻤﺎ دارد ﺗﺎرﯾﺨﭽﻪ ﭘﺮداﺧﺖ ﻫﺎى ﺷﻤﺎ ﯾﺎ ﭘﺮداﺧﺖ ﻫﺎى ﻣﻌﻮق ﺷﻤﺎﺳﺖ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻫﻤــﻮاره ﺑﺎﯾﺪ ﻣﺮاﻗــﺐ ﭘﺮداﺧﺖ ﻫﺎى ﺧﻮد ﺑﺎﺷﯿﺪ.
منبع: ماهنامه اعتبارسنجی ، سال دوم ، شماره چهارم ، دی و بهمن 1393 ، صفحه 44