ﻣﺴــﺎﻟﻪ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ رﯾﺴــﮏ، ﯾﮑــﯽ از ﻣﻬﻢ ﺗﺮﯾﻦ ﻣﺴﺎﯾﻞ ﻣﻄﺮح ﺷــﺪه در ﺻﻨﻌﺖ ﺑﺎﻧﮑﺪاري ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ. ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻦ ﮐﻪ ﯾﮑــﻰ از ﺧﺪﻣﺎت ﺑﺎﻧﮑﻰ، اﻋﻄﺎى ﺗﺴــﻬﯿﻼت ﻣﻰ ﺑﺎﺷــﺪ ﻟﺬا اﻣﮑﺎن ﻧﮑﻮل ﺗﺴﻬﯿﻼت وﺟﻮد دارد، ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ اﯾﻦ ﻣﺴــﺎﻟﻪ ﺑــﺮاي ﺑﺎﻧﮏ ﺣﺎﺋﺰ اﻫﻤﯿــﺖ اﺳــﺖ.
ﻣﻌﻤــﻮﻻ ﺑﺎﻧﮏ ﻫﺎ ﺑﺴــﺘﻪ ﺑــﻪ ﻧﻮع ﺗﺴﻬﯿﻼﺗﯽ ﮐﻪ اﻋﻄﺎ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ روش ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ را ﺑﺮاي ﭘﻮﺷﺶ رﯾﺴــﮏ اﺗﺨﺎذ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ.
اﯾﻦ روش ﻫﺎ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از: ﮔﺮﻓﺘــﻦ وﺛﯿﻘﻪ، ﺿﺎﻣﻦ، ﺑﯿﻤﻪ ﮐﺮدن وام، اﺧﺬ ﺳــﻔﺘﻪ و اﻋﺘﺒﺎرﺳﻨﺠﯽ ﻣﺸــﺘﺮﯾﺎن.
ﺑﻪ ﺟﺰ روش اﻋﺘﺒﺎرﺳﻨﺠﯽ ﻣﺸﺘﺮﯾﺎن، ﺳﺎﯾﺮ روش ﻫﺎ ﺑﺮاي ﭘﻮﺷﺶ رﯾﺴﮏ، روش ﻫﺎي ﺳﻨﺘﯽ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ. در واﻗﻊ روﯾﮑﺮد ﻧﻮﯾﻦ ﺑﺮاي ﭘﻮﺷــﺶ رﯾﺴﮏ و ﮐﺎﻫﺶ ﻧﮑﻮل وام ﻫﺎ اﻋﺘﺒﺎرﺳﻨﺠﯽ ﻣﺸﺘﺮﯾﺎن ﺑﺎﻧﮏ ﻫﺎ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ.
در ﺳﯿﺴــﺘﻢ ﺑﺎﻧﮑﺪاري ﻣﺘــﺪاول (رﺑﻮي) ﺑﺎﻧﮏ ﻫﺎ ﺑﺎ اﺳــﺘﻔﺎده از اﻋﺘﺒﺎرﺳــﻨﺠﯽ ﻣﺸﺘﺮﯾﺎﻧﺸﺎن از ﺳﻄﺢ رﯾﺴــﮏ آن ﻫﺎ ﻣﻄﻠﻊ ﺷــﺪه و ﻧﺮخ ﺑﻬﺮه وام و دوره ﺑﺎزﭘﺮداﺧﺖ وام را ﻣﺘﻨﺎﺳــﺐ ﺑــﺎ آن اﺗﺨﺎذ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ. ﺣﺘﯽ ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮي در زﻣﯿﻨﻪ اﻋﻄﺎي ﺗﺴــﻬﯿﻼت را ﻧﯿﺰ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ آن اﻧﺠﺎم ﻣﯽ دﻫﻨﺪ.
ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ در وﻫﻠﻪ اول، اﻋﺘﺒﺎرﺳﻨﺠﯽ ﻣﺸﺘﺮﯾﺎن ﺑﺎﻧﮏ ﻫﺎ ﮐﻤﮏ ﺷﺎﯾﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮي در ﻣﻮرد اﻋﻄﺎي ﺗﺴﻬﯿﻼت ﻣﯽ ﮐﻨﺪ و از ﻃﺮﻓــﻰ ﻣﺴــﺎﺋﻞ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ رﯾﺴــﮏ را ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯽ دﻫﺪ ﮐﻪ اﯾﻦ اﻣﺮ زﻣﯿﻨﻪ اﻋﻄﺎي ﺗﺴﻬﯿﻼت ﺑﯿﺸﺘﺮ را ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ.
ﺣﺎل ﺳﻮال ﻣﻄﺮح ﺷﺪه اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ اﻋﺘﺒﺎرﺳــﻨﺠﯽ ﻣﺸﺘﺮﯾﺎن از ﭼﻪ ﻃﺮﯾﻘﯽ ﺑﻪ ﮐﻤﮏ ﻧﻈﺎم ﺑﺎﻧﮑــﯽ ﻣﯽ آﯾﺪ؟ و ﭼﻪ ﮐﻤﮑــﯽ ﺑﻪ ﻣﺘﻘﺎﺿﯿﺎن ﺗﺴــﻬﯿﻼت ﻣﯽ ﮐﻨﺪ و در ﻧﻬﺎﯾﺖ اﯾﻦ ﮐﻪ ﻣﻨﺎﻓﻊ آن در ﻧﻈﺎم ﺑﺎﻧﮑﺪاري ﺑﺪون رﺑﺎ ﭼﯿﺴﺖ؟
روش ﻫﺎي ﭘﻮﺷﺶ رﯾﺴـﮏ در ﺑﺎﻧﮑﺪاري ﺳﻨﺘﯽ
در ﺑﺎﻧﮑﺪاري ﺳــﻨﺘﯽ ﺑﺮاي اﯾﻦ ﮐﻪ رﯾﺴﮏ ﻧﮑﻮل ﺗﺴﻬﯿﻼت ﭘﻮﺷﺎﻧﺪه ﺷﻮد ﭼﻨﺪ راه ﮐﺎر ﺑﺮاي آن در ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺑﺎﻧﮑﺪارى اتخاذ ﻣﻰ ﮐﻨﻨــﺪ:
- اول اﯾﻦ ﮐــﻪ ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﻧﺮخ ﻫــﺎي ﺑﻬﺮه را باﻻ در ﻧﻈﺮ ﻣﻰ ﮔﯿﺮﻧﺪ ﺗﺎ اﮔﺮ ﺗﺴــﻬﯿﻼﺗﯽ ﻧﮑﻮل ﺷﺪ ﻫﺰﯾﻨﻪ آن را ﺟﺒﺮان ﮐﻨﺪ.
- دوم ﺳــﻬﻤﯿﻪ ﺑﻨﺪي وام ﻫﺎ ﺑــﻮد. در واﻗﻊ ﺑﺎﻧﮏ ﻫﺎ ﭼــﻮن ﺗﻮان وام دﻫﯽ ﺑﻪ ﻫﻤﻪ را ﻧﺪارﻧــﺪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﺗﻌــﺪادي از ﻣﺮاﺟﻌﯿﻦ ﺑﺎﻧﮏ ﻫﺎ وام اﻋﻄﺎ ﻣﻰ ﮐﻨﻨﺪ.
ﻧﺮخ ﻫــﺎي ﺑﻬﺮه ﺑﺎﻻ ﻋﻤﻼً اﻓﺮادي را ﮐﻪ واﻣﯽ ﺑﺎ ﺑﻬــﺮه ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺑﺮاي ﺗﺎﻣﯿﻦ ﻣﺎﻟﯽ ﺗﻘﺎﺿﺎي ﻣﺼﺮﻓﯽ ﺧﻮد دارﻧﺪ را از ﻓﻬﺮﺳــﺖ ﻣﺘﻘﺎﺿﯿﺎن ﺣﺬف ﻣﯽ ﮐﻨــﺪ و اﻓﺮاد ﺑﺎ رﯾﺴــﮏ ﺑﺎﻻ را در ﻟﯿﺴــﺖ ﻧﮕﻪ ﻣﻰ دارد. دﻟﯿﻞ اﯾﻦ اﻣﺮ ﻫﻢ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ اﻓﺮاد ﺑﺮاي اﯾﻨﮑﻪ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ ﺗﺴﻬﯿﻼت ﺧﻮد را ﺑﺎزﭘﺮداﺧﺖ ﮐﻨﻨﺪ ﺑﺎﯾﺪ در ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻫﺎي ﭘﺮ رﯾﺴﮏ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﮐﻨﻨﺪ.ﮐﻪ اﯾﻦ ﺧﻮد ﺑﺎﻋﺚ ﻣﯽ ﺷــﻮد ﺗﺎ ﺑﺎﻧﮏ ﻋﻤﻼً ﻣﺸﺘﺮﯾﺎن ﮐﻢ رﯾﺴﮏ را از دﺳﺖ ﺑﺪﻫﺪ و اﺣﺘﻤﺎل ﻧﮑﻮل ﺗﺴﻬﯿﻼت اﻓﺰاﯾﺶ ﯾﺎﺑﺪ.
ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻋﻼوه ﺑﺮ اﯾﻦ ﮐﻪ ﺑﺎﻧﮏ ﻣﺘﻀﺮر ﻣﻰ ﺷﻮد آﺛﺎر رﻓﺎﻫﯽ آن ﻧﯿﺰ در ﺳــﻄﺢ ﮐﻼن ﭘﺪﯾﺪار ﻣﻰ ﺷﻮد. زﯾﺮا ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺳﻬﻤﯿﻪ ﺑﻨﺪي ﺗﺴﻬﯿﻼت ﺗﻮﺳﻂ ﺑﺎﻧﮏ ﻋﻤﻼ ﺗﺴﻬﯿﻼت ﺧﺮد از ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺣﺬف ﻣﯽ ﺷﺪ و ﻃﺒﻘﻪ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻬﺮه ﮐﻢ ﺗﺮي از ﺗﺴﻬﯿﻼت ﻣﯽ ﺑﺮدﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺮ ﺗﻮزﯾﻊ درآﻣﺪ در ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﻮﺛﺮ اﺳــﺖ.
از ﻃﺮف دﯾﮕﺮ درﯾﺎﻓﺖ وﺛﯿﻘﻪ ﺑﺮاي وام ﭼﻨﺪﯾﻦ ﻣﺸﮑﻞ در ﺑر داﺷــﺖ. اوﻻً ﻫﻤﻪ اﻓﺮاد وﺛﯿﻘﻪ ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ. ﺛﺎﻧﯿﺎً درﯾﺎﻓﺖ وﺛﯿﻘــﻪ و ﻧﻘﺪ ﮐــﺮدن آن ﻓﺮاﯾﻨــﺪ اداري ﻃﻮﻻﻧﯽ و ﭘﯿﭽﯿﺪه اي داﺷــﺖ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺑﺮاي ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ رﯾﺴﮏ اﻋﺘﺒــﺎري روﯾﮑﺮد ﻧﻮﯾﻦ اﻋﺘﺒﺎرﺳــﻨﺠﻰ ﻣﺸــﺘﺮﯾﺎن ﺑﺎﻧﮏ ﻫﺎ اﯾﺠﺎد ﺷﺪ.
ﻣﻨﺎﻓﻊ اﻋﺘﺒﺎرﺳﻨﺠﻰ در ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺑﺎﻧﮑﺪارىسنتی
اﯾﺠﺎد اﻋﺘﺒﺎرﺳﻨﺠﻰ در ﺑﺎﻧﮑﺪارى ﺳﻨﺘﻰ ﺑﺴﯿﺎرى از ﻣﺸﮑﻼت موجود در اﯾﻦ ﺳﯿﺴــﺘﻢ را ﺣﻞ کرﺪ. ﺑﺮاى ﻣﺜﺎل، ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﻧﺮخ ﺑﻬﺮه ﺑﺮاى ﺗﺴــﻬﯿﻼت ﮐﺎﻫﺶ ﯾﺎﻓﺖ و اﻣﮑﺎن دﺳﺘﺮﺳــﻰ ﺑﻪ ﺗﺴﻬﯿﻼت ﺑﺮاى اﻓﺮاد ﺟﺎﻣﻌﻪ اﻓﺰاﯾﺶ ﯾﺎﻓﺖ و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻧﯿﺎز ﺑﺮاى وﺛﯿﻘﻪ و ﺿﺎﻣﻦ ﺑﺮاى ﺗﺴــﻬﯿﻼت ﮐﺎﻫﺶ ﯾﺎﻓﺖ.
ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻋﻼوه ﺑﺮ اﯾﻦ ﮐﻪ آﺛﺎر ﻣﺜﺒﺘﻰ در زﻣﯿﻨﻪ دﺳﺘﺮﺳﻰ ﺑﻪ ﺗﺴﻬﯿﻼت و ﺑﻬﺒــﻮد ﺗﻮزﯾﻊ درآﻣﺪ در ﺟﺎﻣﻌﻪ دارد، ﺑﺎﻋﺚ ﮐﺎﻫﺶ ﻓﺮاﯾﻨﺪﻫــﺎى ادارى در درﯾﺎﻓــﺖ ﺗﺴــﻬﯿﻼت ﻧﯿــﺰ ﻣﻰ ﺷﻮد.
از ﻃﺮف دﯾﮕﺮ اﻋﺘﺒﺎرﺳــﻨﺠﻰ ﻣﻮﺟﺐ ﺑﻬﺒﻮد رﻓﺘﺎر اﻋﺘﺒﺎرى در اﻓﺮاد ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﻰ ﺷــﻮد. اﻓــﺮاد ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻦ ﮐﻪ رﻓﺘﺎر اﻋﺘﺒﺎرﯾﺸﺎن ﺛﺒﺖ ﻣﻰ ﮔﺮدد و در ﺻﻮرت ﺧﻮش ﺣﺴﺎﺑﻰ، از ﺧﺪﻣﺎت اﺟﺘﻤﺎﻋﻰ ﺑﯿﺸﺘﺮى ﺑﺮﺧﻮردار ﻣﻰ ﺷــﻮﻧﺪ، در ﭘﺮداﺧﺖ اﻗﺴﺎط ﺧﻮد و ﺳﺎﯾﺮ اﻣﻮر اﻋﺘﺒﺎرى ﻧﯿﺰ دﻗﺖ ﺑﯿﺸﺘﺮى ﺑﻪ ﮐﺎر ﻣﻰ ﺑﺮﻧﺪ.
ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻰ ﺷﻮد ﮐﻪ اﻋﺘﺒﺎرﺳﻨﺠﻰ ﺑﺎﻋﺚ ﺑﻬﺒﻮد ﻋﻤﻠﮑﺮد در ﺑﺎﻧﮑﺪارى ﺳــﻨﺘﻰ ﺷــﺪ. ﺣﺎل ﺑﺎﯾﺪ دﯾﺪ ﮐﻪ در ﻧﻈﺎم ﺑﺎﻧﮑﺪارى اﺳﻼﻣﻰ ﮐﻪ ﺳﺎﺧﺘﺎر آن ﺑﺎ ﺑﺎﻧﮑﺪارى ﺳﻨﺘﻰ ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ، اﻋﺘﺒﺎرﺳﻨﺠﻰ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻰ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎﻋﺚ ﺑﻬﺒﻮد ﻋﻤﻠﮑﺮد آن ﺷﻮد.
ﺳﺎﺧﺘﺎر ﺑﺎﻧﮑﺪارى ﺑﺪون رﺑﺎ
در ﺑﺎﻧﮑﺪارى ﺑﺪون رﺑﺎ ﺑﺮﺧﻼف ﺑﺎﻧﮑﺪارى ﺳﻨﺘﻰ ﺑﻬﺮه از ﭘﯿﺶ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺷﺪه وﺟﻮد ﻧﺪارد و ﻧﺮخ ﺳﻮد ﺗﺴﻬﯿﻼت ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺎﻫﯿﺖ ﺗﺴﻬﯿﻼت ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﻰ ﺷﻮد.
ﺗﺴﻬﯿﻼت در ﺑﺎﻧﮑﺪارى ﺑﺪون رﺑﺎ ﺑﻪ دو دﺳــﺘﻪ، ﻋﻘﻮد ﻣﺒﺎدﻟﻪ اى و مشارکتی تقسیم می شوند.
عقود مبادله ای دارای نرخ سود ثابت می باشند. عقود مشارکتی سود و زیان ﻣﺘﻐﯿﺮ دارﻧﺪ.
ﻋﻘﺪ ﻗﺮض ﻧﯿﺰ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻗﺮض اﻟﺤﺴﻨﻪ ﻣﻰ ﺑﺎﺷــﺪ ﮐﻪ ﺑﻬﺮه اى ﺑﺮاى آن ﺗﻌﻠﻖ ﻧﻤﻰ ﮔﯿﺮد. ﻧﺮخ ﺛﺎﺑﺘﻰ ﮐﻪ در ﻋﻘﻮد ﻣﺒﺎدﻟﻪ اى وﺟﻮد دارد ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻧﺮخ ﺑﻬﺮه ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ ﻧﻮﺳﺎن را ﻧﺪارد و ﺑﺮ اﺳﺎس ﭼﺎرﭼﻮب ﺧﺎص ﺧﻮد ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﻰ ﺷﻮد.
ﻋﻘـﻮد ﻣﺒﺎدﻟﻪ اى ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از:
- ﻓﺮوش اﻗﺴــﺎﻃﻰ
- دﯾﻦ
- اﺳﺘﺼﻨﺎع
- اﺟﺎره ﺑﻪ ﺷــﺮط ﺗﻤﻠﯿﮏ
- ﻣﺮاﺑﺤﻪ
ﻋﻘﻮد ﻣﺸـﺎرﮐﺘﻰ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از:
- ﻣﺸــﺎرﮐﺖ ﻣﺪﻧﻰ
- ﻣﺴــﺎﻗﺎت
- ﻣﻀﺎرﺑﻪ
- ﻣﺸــﺎرﮐﺖ ﺣﻘﻮﻗــﻰ
- ﻣﺰارﻋﻪ
در ﺗﻤﺎﻣﻰ ﻋﻘﻮدى ﮐﻪ ﺑﯿﺎن ﺷﺪ ﭘﻮل ﻧﻘﺶ ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ از ﺑﺨﺶ ﺣﻘﯿﻘﻰ اﻗﺘﺼﺎد ﻧﺪارد و ﺑﺎزدﻫﻰ ﺗﺴﻬﯿﻼت ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﺑﺎزدﻫﻰ ﺑﺨﺶ ﺣﻘﯿﻘﻰ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﻰ ﺷﻮد.
از آن ﺟــﺎ ﮐﻪ در ﻋﻘﻮد ﻣﺸــﺎرﮐﺘﻰ ﻫــﻢ ﮔﯿﺮﻧﺪه ﺗﺴــﻬﯿﻼت و ﻫــﻢ اﻋﻄــﺎ ﮐﻨﻨــﺪه آن در ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ اﻗﺘﺼﺎدى و ﺳــﻮد و زﯾﺎن آن ﺷــﺮﯾﮏ ﻣﻰ ﺑﺎﺷــﻨﺪ، رﯾﺴﮏ اﯾﻦ ﻗﺮاردادﻫﺎ ﺑﯿﻦ دو ﻃﺮف ﺗﻘﺴﯿﻢ ﻣﻰ ﺷﻮد.
اﯾﻦ رﯾﺴــﮏ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ رﯾﺴﮏ ﭘﺮوژه ﻣﻰ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ آﯾﺎ ﭘــﺮوژه ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ ﺑﺎزدﻫﻰ ﮐﺎﻓــﻰ دارد ﯾﺎ ﺧﯿﺮ.
در ﺗﻤﺎﻣﻰ ﺗﺴــﻬﯿﻼت اﻋﻄﺎﯾﻰ، رﯾﺴﮏ اﻋﺘﺒﺎرى ﻓﺮد درﯾﺎﻓﺖ ﮐﻨﻨﺪه ﺗﺴﻬﯿﻼت ﻣﺸﺨﺺ ﻧﯿﺴﺖ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ اوﻟﯿﻦ ﻣﺰﯾﺖ اﻋﺘﺒﺎر ﺳــﻨﺠﻰ ﮐﻪ در ﻫﺮ دو ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺑﺎﻧﮑﺪارى وﺟﻮد دارد ، ﺷﻨﺎﺧﺖ رﯾﺴﮏ اﻋﺘﺒﺎرى ﻓﺮد وام گیرنده می باشند.
ﻣﺰاﯾﺎى اﻋﺘﺒﺎرﺳﻨﺠﻰ در ﺑﺎﻧﮑﺪارى بدون ربا
ﻫﻤﺎن ﻃﻮر ﮐﻪ در ﺑﺨﺶ ﻗﺒﻞ ﮔﻔﺘﻪ ﺷــﺪ ﯾﮑﻰ از ﻣﺰاﯾﺎى اﻋﺘﺒﺎرﺳﻨﺠﻰ ﺑﺮاى ﺑﺎﻧﮑﺪارى ﺳﻨﺘﻰ ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﻧﺮخ ﺑﻬﺮه ﺑــﻮد.
در ﺣﺎﻟﻰ ﮐﻪ در ﺑﺎﻧﮑﺪارى اﺳﻼﻣﻰ ﻧﺮخ ﺳــﻮد ﻧﻤﻰ ﺗﻮاﻧﺪ از ﭘﯿﺶ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺷﻮد. اﻟﺒﺘــﻪ اﯾﻦ ﻣﺴــﺎﻟﻪ در ﺑﺎﻧﮑﺪارى اﺳــﻼﻣﻰ اﻫﻤﯿﺖ ﭼﻨﺪاﻧﻰ ﻧﺪارد.
زﯾﺮا ﻧﺮخ ﺳﻮد در ﺑﺎﻧﮑﺪارى ﺑﺪون رﺑﺎ ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﺑﺎزدﻫﻰ ﺑﺨﺶ ﺣﻘﯿﻘﻰ اﻗﺘﺼﺎد ﻣﻰ ﺑﺎﺷﺪ و ﺗﺴــﻬﯿﻼت دﻫﻨﺪه و ﺗﺴــﻬﯿﻼت ﮔﯿﺮﻧﺪه در ﺳﻮد و زﯾﺎن ﭘﺮوژه ﺷﺮﯾﮏ ﻫﺴــﺘﻨﺪ.
ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺑﺎﻧﮑﺪارى ﺑــﺪون رﺑﺎ از اﯾﻦ ﺟﻬﺖ ﻣﺸــﮑﻠﻰ را در ﺑﺮ ﻧﺨﻮاﻫﺪ داشت از آن ﺟﺎ ﮐﻪ در ﻋﻘﺪ ﻗﺮض اﻟﺤﺴﻨﻪ ﻧﺮخ ﺳﻮد ﺻﻔﺮ اﺳﺖ، ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﻰ اﻓﺮاد ﺑﺪ ﺣﺴﺎب در اﯾﻦ ﻋﻘﺪ اﻫﻤﯿﺖ ﺧﺎﺻﻰ دارد.
زﯾﺮا اﻓﺮاد زﯾﺎدى ﻣﺘﻘﺎﺿﻰ اﯾﻦ ﺗﺴﻬﯿﻼت ﻣﻰ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﮐﻪ در ﺻﻮرت ﻧﮑﻮل آن ﺑﺎﻧﮏ ﺿﺮر زﯾﺎدى را ﻣﺘﺤﻤﻞ ﻣﻰ ﺷﻮد. ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﻰ اﻓﺮاد ﺑﺪﺣﺴــﺎب ﺑﺎﻋﺚ ﮐﺎﻫﺶ ﻧﮑــﻮل در اﯾﻦ ﻧﻮع ﺗﺴﻬﯿﻼت ﻣﻰ ﺷــﻮد.
از آن ﺟﺎﮐﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺗﺴﻬﯿﻼﺗﻰ ﮐــﻪ ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎى ﻋﻘﺪ ﻗﺮض اﻟﺤﺴــﻨﻪ اﻋﻄﺎ ﻣﻰ ﺷــﻮﻧﺪ ﺟﺰء ﺗﺴــﻬﯿﻼت ﺧﺮد ﻣﻰ ﺑﺎﺷﻨﺪ، ﻋﺪم درﯾﺎﻓﺖ وﺛﯿﻘﻪ و ﺿﺎﻣــﻦ از اﻓﺮاد ﺧﻮش ﺣﺴــﺎب اﻣــﮑﺎن اﻓﺰاﯾﺶ دﺳﺘﺮﺳﻰ ﺑﻪ ﺗﺴــﻬﯿﻼت و ﺗﺴﻬﯿﻞ در روﻧﺪ اﻋﻄﺎى ﺗﺴــﻬﯿﻼت را ﻣﻤﮑﻦ ﻣﻰ ﺳــﺎزد.
در ﻋﻘﻮد ﻣﺒﺎدﻟﻪ اى ﮐﻪ ﻧﺮخ ﺳــﻮد ﭘﺎﯾﯿﻦ اﺳــﺖ، اﻋﺘﺒﺎرﺳﻨﺠﻰ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻧﻮع ﺗﺴــﻬﯿﻼت ﻣﻰ ﺗﻮاﻧﺪ ﻣﺰاﯾﺎى ﻣﺨﺘﻠﻔﻰ داﺷــﺘﻪ باشد. برای عقود مبادله ای خرد بانک می تواند از اﻓــﺮاد وﺛﯿﻘﻪ ﯾﺎ ﺿﺎﻣﻦ درﯾﺎﻓﺖ ﻧﮑﻨﺪ و ﯾﺎ ﻃﻮل ﻣﺪت ﺑﺎزﭘﺮداﺧﺖ را اﻓﺰاﯾﺶ دﻫﺪ.
ﺑﺮاى ﺗﺴــﻬﯿﻼت ﮐﻼن ﺑﺎﻧﮏ ﻣﻰ ﺗﻮاﻧﺪ دوره ﺑﺎزﭘﺮداﺧﺖ را ﻃﻮﻻﻧﻰ ﺗﺮ از ﺣﺎﻟﺖ ﻋﺎدى در ﻧﻈﺮ ﺑﮕﯿﺮد و وﺛﺎﯾﻖ ﮐﻤﺘﺮى درﯾﺎﻓﺖ ﮐﻨﺪ. در ﻋﻘﻮد ﻣﺸــﺎرﮐﺘﻰ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻌﻤﻮل ﻣﺒﺎﻟﻎ ﮐﻼن ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻧﯿﺰ ﻣﻰ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻫﻤﯿﻦ روﯾﻪ را ﺑﻪ ﮐﺎر ﮔﯿﺮﻧﺪ.
ﻧﺘﯿﺠﻪ ﮔﯿﺮى
ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻰ ﺷﻮد ﮐﻪ در ﺑﺎﻧﮑﺪارى ﺑﺪون رﺑﺎ ﻧﯿﺰ اﻋﺘﺒﺎرﺳــﻨﺠﻰ ﻣﺘﻘﺎﺿﯿﺎن درﯾﺎﻓﺖ ﺗﺴﻬﯿﻼت ﺑﺎﻋﺚ ﺗﺴــﻬﯿﻞ روﻧﺪ اﻋﺘﺒﺎردﻫﻰ، اﻓﺰاﯾﺶ دﺳﺘﺮﺳﻰ ﺑﻪ ﺗﺴﻬﯿﻼت، ﻣﺨﺼﻮﺻﺎً ﺗﺴﻬﯿﻼت ﺧﺮد و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﻰ ﻣﺸﺘﺮﯾﺎن ﺑﺪﺣﺴﺎب ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ.
ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻋﺪم درﯾﺎﻓﺖ وﺛﯿﻘﻪ و ﺿﺎﻣﻦ ﺑﺮاى ﺗﺴــﻬﯿﻼت ﺧﺮد ﺑﺎﻋﺚ ﺗﺸﻮﯾﻖ ﺳــﺎﯾﺮ اﻓﺮاد ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻪ ﺧﻮش ﺣﺴﺎﺑﻰ ﻣﻰ ﺷــﻮد.
در ﻃﺮف ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺑﺎﻧــﮏ ﻧﯿﺰ از زﯾﺎن ﻧﮑﻮل ﺗﺴــﻬﯿﻼت از ﻃﺮف ﻣﺸﺘﺮﯾﺎن ﺑﺪﺣﺴﺎب ﺣﻔﻆ ﺷﺪه و ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮى ﺑﺮاى اﻋﻄﺎى ﺗﺴــﻬﯿﻼت ﻧﯿﺰ ﺑﺮاى ﺑﺎﻧﮏ راﺣﺖ ﺗﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷــﺪ. زﯾﺮا در ﺑﺴــﯿﺎر از ﻋﻘﻮد ﺑﺎﻧــﮏ ﺗﻨﻬﺎ وﮐﯿﻞ ﺳــﭙﺮده ﮔﺬاران اﺳــﺖ و ﺑﺎﯾﺪ در پرداخت تسهیلات کمال دقت را داشته باشد
منبع: ماهنامه اعتبارسنجی ، سال دوم ، شماره چهارم ، دی و بهمن 1393 ، صفحه 16