شاید برایتان جالب باشد بدانید طبق آمارهای غیررسمی بانک مرکزی، بیش از ۵۰ میلیون حساب بانکی در ایران راکد یا مازاد است! این حسابها نه تنها برای بانکها هزینه ایجاد میکنند، بلکه میتوانند ریسکهایی مانند سوءاستفاده در پولشویی را هم افزایش دهند.
اما پرسش اصلی این است: یک حساب بانکی بعد از چه مدتی حذف میشود؟
در این مقاله، بر اساس آخرین مقررات بانک مرکزی، به طور کامل توضیح میدهیم که چه زمانی حسابهای راکد بسته میشوند، تفاوت آن با مسدودی قضایی چیست، چطور میتوانید وضعیت حسابهای خود را بررسی کنید و این موضوع چه تأثیری بر
رتبه اعتباری شما دارد.
کد دکمه نئومورفیک رسپانسیو
اعتبارسنجی بانکی در کمترین زمان
حساب بانکی راکد چیست و چرا حذف میشود؟
حساب بانکی راکد به حسابی گفته میشود که برای مدت طولانی — معمولاً بیش از یک سال — هیچ تراکنش ورودی یا خروجی نداشته باشد. این وضعیت میتواند شامل انواع حسابها مانند سپرده کوتاهمدت، قرضالحسنه پسانداز یا جاری شود. دلایل راکد ماندن حسابها بسیار متنوع است؛ از فراموشی ساده (مثل حسابهایی که در دهههای ۶۰ و ۷۰ افتتاح شدهاند) گرفته تا فوت صاحب حساب یا مهاجرت بدون اطلاع وراث.
بر اساس دستورالعمل اجرایی بانک مرکزی که نخست در سال ۱۳۹۶ تصویب و در سال ۱۴۰۴ بهروزرسانی شده، هدف از شناسایی و حذف حسابهای راکد، کاهش هزینههای اضافی بانکها، افزایش شفافیت مالی و پیشگیری از جرایمی مانند پولشویی است.
اما چرا حساب حذف میشود؟ بانکها طبق مقررات باید حسابهای راکد را در دو مرحله به وضعیت «مطالبهنشده» و سپس «بلاتکلیف» منتقل کنند. اگر در این مدت صاحب حساب اقدامی نکند، موجودی حساب (در صورت وجود) به حسابهای فعال او منتقل میشود یا حساب بهطور کامل بسته خواهد شد. این فرآیند برای حسابهایی با موجودی کمتر از دو میلیون تومان سریعتر انجام میشود، چون احتمال مراجعه صاحبان آنها کمتر است.
نکته مهم اینکه از سال ۱۴۰۴ سامانهای غیرحضوری برای بستن حسابهای مازاد راهاندازی شده که زمان انجام این فرآیند را به حدود ۱۰ روز کاری کاهش داده است — تغییری که باعث شده قوانین جدید بسیار شفافتر و کارآمدتر از مقررات قدیمی سال ۱۳۹۶ عمل کنند.
انواع حسابهای بانکی و زمان دقیق غیرفعالسازی آنها
یکی از نقاط ضعف مقالات موجود، عدم ارائه جدول مقایسهای دقیق است. در اینجا، بر اساس مصوبات بانک مرکزی، زمانبندی غیرفعالسازی (راکد شدن، مطالبهنشده و بلاتکلیف) را برای انواع حسابها آوردهایم. توجه: این زمانها از آخرین تراکنش محاسبه میشود و حسابهای ارزی یا بلندمدت استثنا هستند.
| نوع حساب |
زمان راکد شدن |
زمان مطالبهنشده |
زمان بلاتکلیف (حذف/انتقال) |
نکات کلیدی |
| کوتاهمدت عادی |
۲ سال |
۳ سال مجموع |
۵ سال مجموع |
مناسب برای سرمایهگذاری کوتاه؛ سود هر ۴ سال دو برابر میشود. |
| قرضالحسنه پسانداز |
۳ سال |
۵ سال مجموع |
۷ سال مجموع |
بدون سود ثابت؛ کارمزد برای مبالغ زیر ۵۰ هزار تومان مجاز. |
| قرضالحسنه جاری |
۱ سال (از آخرین چک) |
۲ سال مجموع |
۴ سال مجموع |
برای معاملات روزانه؛ چکهای برگشتی جداگانه مدیریت میشود. |
در مرحله مطالبهنشده، بانک موظف است صاحب حساب را از طریق پیامک یا آگهی در روزنامه مطلع کند. اگر پاسخی ندهید، وجه به "بستانکاران موقت" منتقل میشود و حساب بسته. این جدول بر اساس تجربیات کاربرانی که حسابهای ۱۰-۲۰ سالهشان را بازپس گرفتهاند، تکمیل شده است.
قوانین و مقررات بانک مرکزی: از محدودیت تعداد حساب تا مراحل حذف
بانک مرکزی ایران برای ساماندهی حسابهای بانکی و جلوگیری از تعدد بیهدف آنها، در مرداد ۱۴۰۴ محدودیتهای جدیدی را تصویب کرده است — مقرراتی که در بسیاری از مقالات قدیمی به آن اشاره نشده بود. بر اساس این مصوبه، هر فرد حقیقی تنها مجاز است در هر بانک، یک حساب انفرادی و یک حساب مشترک از هر نوع (اعم از پسانداز، جاری یا کوتاهمدت) داشته باشد. در مجموع نیز، سقف تعداد حسابهای ریالی فعال در کل شبکه بانکی کشور ۱۰ حساب تعیین شده است.
در صورت عدم رعایت این محدودیت، حسابهای مازاد بهطور خودکار توسط بانکها مسدود و در سامانه متمرکز حسابهای بانکی (سیاح) با وضعیت «راکد» یا «راکد–مسدود» ثبت میشوند. این وضعیت نهتنها مانع از افتتاح حساب جدید در سایر بانکها میشود، بلکه در برخی موارد ممکن است باعث ایجاد هشدار در سیستم
اعتبارسنجی مشتری نیز گردد.
هدف این طرح، کاهش حسابهای بیاستفاده، افزایش امنیت مالی و تسهیل نظارت بر تراکنشهای بانکی است — اقدامی که به شفافتر شدن نظام پولی کشور کمک میکند.
مراحل حذف حساب راکد:
- شناسایی راکد: عدم تراکنش برای مدت مشخص (جدول بالا).
- مطالبهنشده: اطلاعرسانی به صاحب حساب (پیامک، ایمیل یا آگهی).
- بلاتکلیف: انتقال وجه به حساب فعال دیگر یا بستن حساب (ظرف ۶ ماه برای حسابهای سنتی).
- گزارشدهی: بانکها هر ۶ ماه گزارش به بانک مرکزی میدهند.
علاوه بر این، فقط ۱ کارت بانکی برای هر حساب مجاز است. حسابهای مشترک فقط برای بستگان درجه یک (همسر، والدین، فرزندان) معتبرند. این قوانین، شفافیت را افزایش داده و از سوءاستفاده جلوگیری میکند. برای مثال، جوایز قرعهکشی یا چکهای برگشتی نیز به عنوان "بستانکاران موقت" مدیریت میشوند.
نتیجهگیری و توصیهها: چگونه حسابهایتان را ایمن نگه دارید
حساب بانکی راکد پس از ۱ تا ۷ سال (بسته به نوع) به مرحله حذف میرسد، اما با آگاهی، میتوانید از آن جلوگیری کنید. توصیهها: هر ۶ ماه حسابها را چک کنید، اطلاعات تماستان را بهروز نگه دارید و از سامانههای رسمی استفاده نمایید. برای موارد پیچیده، به وکیل یا شعبه بانک مراجعه کنید. این مقاله هر ۶ ماه بهروزرسانی میشود تا اطلاعات دقیق بماند.