بررسی عملکرد شرکت رتبه بندی اعتباری ایران در حوزه اعتبارسنجی
ضرورت مشارکت بانک ها (و سایر نهادهای مرتبط) در تسهیم اطلاعات خود برای بهره مندی همه بانک ها از اطلاعات تمامی مشتریان نظام بانکی، زمینه استقرار یک نظام جامع سنجش اعتبار را فراهم آورده است، به طوری که ابلاغ آیین نامه نظام
سنجش اعتبار مصوب اسفندماه 1386 هیئت محترم وزیران، نیز در واقع تاکیدی بود بر تهیه چارچوب مقرراتی منسجم و کامل برای تسهیم اطلاعات در نظام بانکی کشور است، به این ترتیب که در کنار اهمیت استفاده از سیستم های رتبه و
اعتبار سنجی مشتریان داخلی، به بانک ها توصیه شده است که اطلاعات مشتریان خود را برای ایجاد یک پایگاه داده ای منسجم از اطلاعات مشتریان اعتباری (مشتریان خرد، کسب و کارهای کوچک، متوسط و بزرگ) به اشتراک گذاشته تا زمینه استقرار نظام جامع سنجش اعتبار – همانند سایر کشرهای دارای سیستم های مالی توسعه یافته – فراهم شود.
به صورت کلی می توان گفت که سامانه های اعتبارسنجی در نظام بانکی و بیمه ای کشورها، این فرصت را فراهم می کنند تا در امر تسهیلات دهی زمینه تسهیل و تسریع اعطای تسهیلات بانکی فراهم شود. این موضوع باعث می شود تا بانک ها بتوانند با برخورداری از اطلاعات موجود در سامانه اعتبارسنجی (
اعتبار بانکی افراد)، ضمن حصول شناخت مناسب تر از مشتریان اعتباری، نقش به سزایی را در بازاریابی خدمات بانکی و مالی ایفا کنند.
مسئولیت ایجاد نظام جامع سنجش اعتبار در ایران نیز بر عهده شرکت مشاوره رتبه بندی ایران قرار گرفته است و در حال حاضر بیشتر بانک های داخلی، سهام دار آن هستند.
به این ترتیب می توان ایجاد شرکت مشاوره رتبه بندی اعتباری ایران و تهیه بانک جامع اطلاعات مشتریان را اقداماتی دیگر برای ایجاد نظام جامع سنجش اعتبار در کشور به شما آورد.
هدف اصلی این شرکت، بهبود مدیریت
ریسک اعتباری در نظام مالی و بانک داری کشور از طریق ارائه اطلاعات و پردازش داده های متقاضیان تسهیلات است.
استفاده از این سامانه موجب خواهد شد تا با اتکا به اطلاعات جمع آوری شده از افراد حقیقی حقوقی موجود در پایگاه داده ها و پردازش اطلاعات، بانک های اعطا کننده اعتبار از وضعیت کنونی و سابقه اعتبار بانکی افراد مطلع شده و بانک ها را قادر سازد تا تصمیمات اعتباری خود را به صورت علمی، با ریسک کمتر و زمان سریع تر اتخاذ کنند، البته هم اکنون مشکلاتی در خصوص دریافت کامل و به روز اطلاعات بانکی و سایر نهادهای مرتبط و نیز نحوه گزارش دهی شرکت مشاوره رتبه بندی اعتباری ایران وجود دارد که انتظار می رود در اسرع وقت مرتفع شوند.
عملکرد بانک تجارت در زمینه اعتبارسنجی
با عنایت به تصمیمات گرفته شده در هیئت مدیره محترم بانک تجارت مبنی بر راه اندازی سیستم
اعتبارسنجی مشتریان اعتباری، طی یک فرایند برنامه ریزی شده، عملیات طراحی، تهیه نرم افزار و سپس پیاده سازی، آموزش و راه اندازی سیستم اعتبارسنجی مشتریان در بانک تجارت تحقق یافت.
در این فرآیند ابتدا سرفصل های تاثیرگذار در شناخت مشتریان اعتباری از ابعاد کمی و کیفی برای سنجیدن ظرفیت اعتباری افراد در بخش های مختلف اقتصادی شامل صنعت، معدن، بازرگانی، صادرات، ساختمان، مسکن، خدمات و کشاورزی در قالب روش معروف به 5C (شخصیت، ظرفیت، سرمایه، پوشش وثایق و شرایط) تعیین شده و با برگزاری جلسات متعدد کارشناسی به صورت یک کارگروه تخصصی، الگوی
اعتبارسنجی مناسب (به صورت ترکیبی فازی – دلفی) تدوین شده و بعد از تایید ارکان تصمیم گیرنده بانک، نرم افزار مربوطه تهیه و بعد از اجرای عملیات پایلوت و رفع نواقص طی دی ماه 1390 لعایت اول خرداد 1391 در کلیه شعب، مدیریت های شعب مناطق کشور و مدیریت امور اعتباری، نصب و راه اندازی شد.
بدین ترتیب سامانه اعتبارسنجی داخلی در حدود مشتریان خود تا تاریخ 6/3/1391 برای مشتریان حقیقی و حقوقی در کلیه شعب و مدیریت های مناطق کشور به بهره برداری عملیاتی رسید، همچنین مطابق برنامه مربوطه، مقرر است تا پایان امسال ماژول مربوط به مشتریان کلان و تعهداتی (حقیقی و حقوقی) نیز عملیاتی شود.
امروزه یکی از معیارهای توسعه هر کشوری میزان استفاده نظام بانکی آن کشور از شیوه های جدید برقراری ارتباطات بین بانکی و مشتریان است. افزایش رقابت، تغییرات محیط کسب و کار و جهانی سازی از تغییرات عمده ای است که در صنعت خدمات مالی و بانک داری به وقوع پیوسته است.
نقش و اهمیت بانک داری الکترونیک در برنامه های بانک تجارت
مزایای بانک داری الکترونیک را می توان از دو جنبه مشتریان و موسسات مالی مورد توجه قرارداد، از دید مشتریان می توان به صرفه جویی در هزینه ها، صرفه جویی در زمان و دسترسی به کانال های متعدد برای انجام عملیات بانکی نام برد.
از دید موسسات مالی نیز می توان به ویژگی هایی چون ایجاد و افزایش شهرت بانک ها در ارائه نوآوری، حفظ مشتریان با وجود تغییرات مکانی بانک ها، ایجاد فرصت برای جستجوی مشتریان جدید در بازارهای هدف، گسترش محدوده جغرافیایی فعالیت و برقراری شرایط رقابت کامل را نام برد.
مهم ترین مزایای بانک داری الکترونیک عبارتند از: تمرکز بر کانال های توزیع جدید، ارائه خدمات اطلاح شده به مشتریان و استفاده از راهبردهای تجارت الکترونیک.
همراه با پیشرفت فناوری اطلاعات و ارتباطات در چند دوره گذشته تحولات شگرفی در نظان بانک داری به وجود آمده است.
این تحولات را به چهار دوره می توان تقسیم کرد:
- خودکار سازی شده باجه
- خودکار سازی جلوی باجه
- متصل کردن مشتریان به حساب هایشان
- یکپارچه سازی سامانه ها و مرتبط کردن مشتری با تمامی عملیات بانکی
در دوره چهارم هم بانک و هم مشتریان می توانند به طور دقیق و منظم اطلاعات مورد نیازشان را کسب کنند، گرچه اهنگ این تحولات متفاوت است اما این چهار دوره به طور یکسان در صنعت بانک داری روی خواهد داد.
امروزه یکی از معیارهای توسعه هر کشوری میزان استفاده نظام بانکی آن کشور از شیوه های جدید برقراری ارتباطات بین بانکی و مشتریان است.
افزایش رقابت، تغییرات محیط کسب و کار و جهانی سازی از تغییرات عمده ای است که در صنعت خدمات مالی و بانک داری به وقوع پیوسته است.
تقاضا برای خدمات مالی به سرعت در حال تغییر است و رفتار مشتریان نسبت به دهه قبل تغییر کرده است.
با گذر مشتریان از مرحله بانک داری سنتی به بانک داری الکترونیکی، راهبردهای جدید برای جذب مشتریان کنونی لازم است.
استفاده از این سامانه موجب خواهد شد تا با اتکا به اطلاعات جمع آوری شده از افراد حقیقی و حقوقی موجود در پایگاه داده ها و پردازش اطلاعات، بانک های اعطا کننده اعتبار از وضعیت کنونی و سابقه اعتباری مشتریان خود مطلع شده و بانک ها را قادر سازد تا تصمیمات اعتباری خود را به صورت علمی، با ریسک کمتر و زمان سریعتری اتخاذ کنند.
بانک داری الکترونیک، فرصت هایی را فراهم می آورد تا کیفیت خدمات ارائه شده به شهروندان بهبود یافته و آن ها را قادر می سازد تا در هر دقیقه و ساعت در هفت روز هفته به خدمات یا اطلاعات دسترسی داشته باشند که این امر در نظام نامه برنامه استراتژیک بانک تجارت یکی از ضروریات است.
نیازهای آموزشی و فرهنگ سازی بانک داری الکترونیک
با توجه به تاثیر گسترده و عمیق تجارت الکترونیک بر بازارهای جهانی، همچنین نظر به اهمیت مبادلات پولی و اعتباری در هر فعالیت تجاری-اقتصادی می طلبد که ابزارها و بسترهای انتقال و تبادل پول نیز هم گام و هم سان با توسعه الکترونیک از رشد مناسب و مطلوب برخوردار شوند.
در این بین بانک تجارت برای جذب مشتریان بیشتر و ایجاد گسترش و تنوع در خدمات خود بی کار نبوده و به سرعت خود را با فن آوری و اطلاعات هم گام و هم سو کرده است.
از کمبود و کاستی های گزارشات شرکت های اعتبارسنجی بیرونی، می توان به عدم توجه آن ها به درج شاخص های کلان اقتصادی و صنعت اشاره کرد، زیرا بررسی وضعیت و رتبه یک واحد اقتصادی صرفا مبتنی بر تحلیل نسبت های عملکردی داخلی آن نبوده و باید این نسبت ها با استاندرادهای بیرونی (صنعت) مقایسه شوند.
بانک ها در عرصه تحولات تجاری توجه جدی را برای ایجاد تحولات ساختاری در نظام های دریافت و پرداخت پول و ایجاد تسهیلات در روند خدمات رسانی به مشتری داشته است، در واقع می توان ادعا کرد یکی از دلایل اقبال عمومی به تجارت الکترونیک توجه مدیران بانک به اهمیت و لزوم این پدیده بوده است که در نتیجه به گرایش و توجه جدی آن ها برای فراهم کردن ساختار بانک داری با شیوه الکترونیک انجامیده است.
با توجه به این که حیات و چرخه اقتصادی همه موسسات مالی با حضور و سرمایه گذاری مردم ادامه می یابد، در راه اندازی سیستم بانک داری الکترونیکی بانک تجارت توجه بسیاری به اصل مشتری مداری شده است، لذا با توجه به گسترش رقابت های تجاری موسسه ای، تلاش بانک معطوف به این بوده که بهترین و بیشترین سرویس ها را به مشتریان خود بدهد، بنابراین بانک به واسطه نقش بی بدیل مشتریان در توسعه فعالیت های اقتصادی و تجاری، مشتری مداری را به عنوان اصلی ترین برنامه خود پی ریزی کرده است.
بنابراین بانک تجارت اساس و فلسفه وجودی خود را ارائه خدمات مناسب و با کیفیت به مشتریان می داند.
با توجه به تنوع و افزایش شعبه های مختلف و نیز گسترش بانک داری الکترونیکی، نیاز به مشتری داری و توجه به نیازها و خواسته های آنان از اهمیت بیشتری برخوردار شده است.
ارائه سریع ترین، کامل ترین، ساده ترین و نیز دارای اهمیت است تا در استفاده از بسترهای الکترونیکی نیاز به دوره های آموزشی پیچیده نبوده و صرفا با فرهنگ سازی و اطلاع رسانی و مناسب قابل استفاده برای عموم باشد.
منبع: ماهنامه اعتبارسنجی، شماره چهارم، تیرماه 1392، صفحات 6 و 7