داده های جایگزین در سامانه اعتبارسنجی

داده های جایگزین

اطلاعات و داده ها مهمترین زیر بنای سامانه های گزارشگری اعتباری را تشکیل می دهند. ماهیت داده ها یا اطلاعات موجود در سامانه های اعتبارسنجی برای تضمین کارایی آن نقشی کلیدی برعهده دارد. 
با توجه به قدمت طولانی سیستم های اعتبارسنجی در نظام های بانکی جهان، از انواع مختلف برای تاسیس آن ها استفاده شده است. 
این اطلاعات در دو دسته کلی سنتی و غیر سنتی قابل طبقه بندی هستند. 
سنت عبارت است از آداب و رسومی که معمولا از نسل های قبلی باقی مانده است. 
در نظام های بانکی نیز به صورت سنتی و به عنوان یک رسم متداول برای اعتبار سنجی مشتریان مستقیما از اطلاعات مالی و اعتباری آنان استفاده می شود. 
لذا به همین علت داده ها یا اطلاعات رایج مورد استفاده در سامانه های اعتبارسنجی به عنوان داده های سنتی طبقه بندی می شود. 
بنابراین اطلاعاتی مانند سابقه حساب سپرده یا جاری، سابقه تسهیلات دریافتی، وجود خطوط اعتبار بانکی افراد تجاری و در کل داشتن پرونده اعتباری نزد بانک ها مهم ترین بخش اطلاعات سنتی مورد استفاده در سامانه های اعتبارسنجی یا گزارشگری اعتباری محسوب می شوند. 
در مقابل اطلاعات سنتی، اطلاعات غیر سنتی نیز برای اعتبارسنجی قابل استفاده می باشد. 

تعریف سنتی

داده های سنتی بر اساس آداب و رسوم و معمولا از نسل قبلی به ما رسیده است. 
شیوه ای از تفکر، رفتار و یا انجام کاری که به مدت طولانی توسط مردم در یک گروه، خانواده یا جامعه استفاده شده است اصطلاحا سنتی نامیده می شود. 

جایگزین (غیرسنتی، فراگیر)

امکان انتخاب بین دو امکان منحصر به فرد به ما این فرص را می دهد که از یک راه حل دیگر به عنوان جایگزین راه حل اصلی (در شرایط بروز مشکل برای راه اصلی) استفاده کنیم. استفاده از ایده های غیرسنتی یک راه حل جایگزین محسوب می شود. 
جایگزین = استفاده از دو یا چند انتخاب که حداقل یک مورد آن درست است. 

داده های جایگزین

برخی مواردی که موجب می شود اطلاعات یا داده های سنتی کارایی خود را از دست بدهند، نام برده شده است. 
به عنوان مثال اگر یک متقاضی وام هیچ گونه حساب بانکی نداشته باشد یا اگر داشته باشد، خیلی محدود مورد استفاده قرار گرفته باشد (اصطلاحا گردش مناسب مالی نداشته باشد) و یا حساب موجود وی در 6 یا 12 ماه اخیر هیچ گونه تغییری در آن اتفاق نیافتاده باشد، این ها مواردی است که دیگر برای ارزیابی درخواست این فرد نمی توان از اطلاعات سنتی استفاده کرد. 
در این شرایط استفاده از داده های غیر سنتی یا جایگزین می تواند راهکار مناسبی برای مواجهه یا تصمیم گیری منطقی تر در خصوص پذیرش یا عدم پذیرش درخواست های وام یا تسهیلات متقاضیان باشد. 

تعریف داده های سنتی

1. عدم تقاضا برای سپرده یا حساب جاری
2. وجود یک سپرده / حساب جاری ام استفاده محدود از آن 
3. عدم وجود خطوط تجاری کافی برای ایجاد یک رتبه اعتباری
4. عدم مراجعه به سامانه اعتبارسنجی
5. پرونده موجود است اما در 6 تا 12 ماه اخیر بروز نشده است

همیشه "عدم وجود سابقه اعتباری قبلی" معنای منفی را در برندارد
لزوما همه مردم به دلیل شرایط اقتصادی تمایلی به مراجعه به بانک ندارند. 
برخی سامانه های اعتبارسنجی از داده های غیرسنتی و برخی از سنتی استفاده می نمایند. که به دلیل زیر ساخت ها و محدودیت های قانونی و مقرراتی می باشد. 
اعتبار یا اهلیت اعتباری یک فرد معمولا بر مبنای دانش یا تحلیل شخصی متصدی اعتبارات بانک ها تعیین می شود. 
در این تحلیل ذهنی یا قضاوتی، متصدی بانک بیشتر از اطلاعات مربوط به وام های رهنی، خودرو، کارت های اعتباری و ضمانت های افراد استفاده می شود. 
در صورتی که این اطلاعات در دسترس نباشد، استفاده از اطلاعات جایگزین مکمل بسیار مناسبی برای داده های سنتی هستند.
نکته مهم: اطلاعات جایگزین، ماهیت منفی دارند. 
معمولا اعتبار بر اساس دانش شخصی متصدی اعتبارات به متقاضی داده می شود. بیشتر به داده های رهنی، خودرو، کارت اعتباری و تضمینی اطلاق می شود. 
هرگونه اطلاعات اضافی مبتنی بر اطلاعات منفی است. به عبارت دیگر اطلاعات جایگزین (غیر سنتی) ماهیتا منفی هستند. به این معنی که عملکرد منفی متقاضیان خدمات اعتباری در نزد سایر سازمان ها مانند شرکت های مخابراتی (عدم پرداخت به موقع قبوض تلفن، آب، برق و غیره) به عنوان شاخصی برای عدم پذیرش درخواست وام در نظر گرفته می شود. 

بیان مسئله

تعیین اهلیت اعتباری یا اعتبارسنجی متقاضیان خدمات اعتباری، یکی از مهمترین وظایف کارکنان یا مدیران اعتباری، یکی از مهم ترین وظایف کارکنان یا مدیران اعتباری بانک ها محسوب می شود.
روند رفتار اعتباری افراد در گذشته ملاک مهمی در تعین اهلیت اعتباری است. در خصوص رفتار اعتباری مردم در سال های گذشته معمولا دو محدودیت مهم وجود دارد: 

1. بسیاری از مردم وقتی برای اولین بار به بانک ها مراجعه می نمایند، عملا فاقد سابقه اعتباری هستند
2. کسانی هم که سابقه اعتباری دارند، معمولا این سابقه به اندازه ای نیست که عملکرد یا رفتار کلی اعتباری آنان را مشخص نماید. این مساله ده دلیل مختلف اتفاق می افتد. ممکن است اطلاعات اعتباری همه بانک ها در یک پایگاه داده متمرکز نشده باشد. همچنین بخشی از رفتار اعتباری مردم اصولا در بخش های غیر بانکی اتفاق می افتد. 

بسیاری از مردم وقتی برای اولین بار به سیستم های بانکی برای دریافت وام مراجعه می کنند، به دلیل فقدان سابقه اعتباری، چندان مورد استقبال بانک ها قرار نمی گیرند. 
چرا که تعیین اهلیت اعتباری آنان در غیاب وجود اطلاعات سنتی کاری بس دشوار و غیر ممکن است. 
داده های جایگزین (مانند نحوه پرداخت قبوض مربوط به مخابرات، شرکت های آب و برق و گاز و حتی اجاره های مربوط به کسانی که مستاجر هستند) می تواند در غیاب اطلاعات سنتی زمینه تعیین اهلیت اعتباری و اعتبار سنجی مشتریان اینگونه افراد را فراهم کند. 
ماهیت این نوع داده ها در واقع از جهت مفهومی مشابه اطلاعات اعتبار بانکی افراد است. کسی که قسط اجاره خود را به موقع نپردازد در واقع مرتکب تخلف اعتباری شده است.
دامنه اطلاعات جایگزین بسیار وسیع می باشد. نمونه هایی از اطلاعات جایگزین در اسلاید مقابل ارائه شده است.

1. دسترسی به داده ها حتی از طرق روش های سنتی سخت است. 
2. در بسیاری از موارد مالکیت اطلاعات مورد نیاز در دست سازمان های دیگری است که یا نمی خواهند دسترسی بدهند و یا نمی توانند مانند مخابرات، مراکز خدمات رفاهی عمومی آب و برق و تلفن و گاز و مراکز خرده فروشی
3. ممکن است دارندگان اطلاعات مایل به پذیرش ریسک عدم رضایت مشتریان مبنی بر ارائه اطلاعات آن ها نباشند. 

ممکن است الزامات قانونی و قانون حفظ حریم خصوصی مانع دسترسی بانک ها به برخی انواع اطلاعات برخی از این مراکز شود.
اسلاید مقابل یک فرصت اعتباری بسیار مهم و پرکاربرد را در فضای اقتصادی کنونی مطرح می کند که این فرصت به مدد فراگیر شدن استفاده از تکنولوژی ارتباطات موبایلی فراهم شده است. 
قبوض تلفن همراه، هرگونه اطلاعاتی در مورد اقداماتی که یک شخص یا تلفن همراه خود انجام می دهد از قبیل برقراری تماس، ارسال پیامک، درخواست اطلاعات توسط اپراتور تلفن همراه به صورت مجازی ذخیره می شود.
اطلاعات در خصوص مبالغ دریافتی یا پرداختی از طریق تلفن همراه به عنوان شواهد مهمی از توانایی پرداخت قبوض توسط دارنده آن محسوب می شود.
برخی کاربران مبالغی را به عنوان دستمزد یا کمک مالی اجتماعی از دولت در حساب سپرده خود دریافت می نماید که از طریق دستگاه های تلفن همراه قابل دسترسی است. 
همچنین اکثر مردم دارای درآمد پایین تر می توانند مبالغی را به حساب خود منتقل کنند که از طریق دستگاه تلفن همراه می توانند به آن دسترسی داشته باشند، مشتریان در پرداخت صورت حساب ها، خریدها و ارسال و دریافت مبالغ ار دستگاه تلفن همراه استفاده می کنند که مبین وضعیت مالی ایشان در توانایی بازپرداخت وام ها می باشد. 
بسیاری از کشورهای دنیا دارای یک قانون مجزا برای گزارشگری اعتباری هستند. برمبنای این قانون، سامانه های گزارشگری اعتباری فقط مجازند انواع خاصی از اطلاعات را جمع آوری نمایند. 
بسیاری از انواع داده ها یا اطلاعات علی رغم اینکه برای اعتبار سنجی مشتریان مفیدند، اما از نظر قانونی جمع آوری آن ها در سامانه های گزارشگری اعتباری مجاز نیست. 
به عنوان مثال اطلاعات مربوط به گردش حساب های مالی افراد جزو این دسته از اطلاعات است.
استفاده از داده های جایگزین (که در سامانه اعتبارسنجی موجود نیستند) می توان 1/7 میلیارد دلار در کارت اعتباری و 1/9 میلیارد دلار در وام های خودرو در ایالات متحده آمریکا ظرفیت ایجاد کند 43 درصد بانک ها در حال فعالیت در زمینه توسعه محصولات و خدمات برای مشتریانی می باشند که از خدمات بانکی محرومند. 
سامانه های گزارشگری اعتباری از اهمیت بالایی در سیستم مالی امروزین برخوردار بوده و داشتن ارتباط با شرکت هایی مثل کردیت اینفو الزامیست. 
بانک ها و موسسات اعتباری استفاده از گزارش ها و اطلاعات سامانه اعتبارسنجی را در ارزیابی اهمیت اعتباری مشتریان خود در اولویت اول قرار می دهند. 
جریان اطلاعات موجب می شود تا بازارهای اعتباری با اثر بخشی بیشتر و هزینه کمتری فعالیت کنند که رضایت مردم را نیز در پی خواهد داشت. 

موسسه تحقیقات اعتباری اروپا

سامانه های اعتبارسنجی معتقدند این موضوع باعث خواهد شد تا میلیون ها نفر به جرگه استفاده کنندگان از خدمات بانکی افروده شوند و این در حالی است که به بانک ها نیز کمک می شود تا تصمیمات دقیق تر و امن تری اتخاذ کنند. 
همچنین سامانه های اعتبارسنجی نیز می تواند در خصوص افراد بیشتری گزارش تولید و ارائه کنند. 
یک وام دهنده آسیایی معتقد بود که پیش بینی نکول بازپرداخت قبوض موبایل 60 درصد بیشتر از بانک در خصوص نکول وام های خرد است یکی از وام دهندگان وام های مصرفی آمریکایی اعلام کرد که با استفاده از اطلاعات هویتی اشخاص، قدرت شارژ مجدد تلفن ها دو برابر شده است. 

منبع: ماهنامه اعتبارسنجی، سال دوم، شماره پنجم، اسفند 93، فروردین 94، صفحات 8 الی 13