تسهیم و گزارشگری کامل اطلاعات اعتباری اشخاص به عنوان یکی از مهمترین راهکارهای موجود در دنیا در راستای رفع خلا اطلاعاتی و تسهیل در تصمیم گیری های اعتباردهندگان به منظور تخصیص منابع مالی به اشخاص با اهلیت اعتباری مناسب محسوب می شود.
این موضوع در قالب "
سامانه اعتبارسنجی و گزارشگری اعتباری" در کشورهای دنیا تبلور یافته است.
این سامانه، به عنوان مرکزیتی جامع و یکپارچه از اطلاعات اعتباری و غیر اعتباری مشتریان محصوب می شود.
تامین کنندگان برجسته اطلاعات این سامانه را اعتباردهندگان شامل بانک ها، موسسات مالی و اعتباری، شرکت های لیزینگ و بیمه و مراکز غیر اعتباری از جمله مراکز خدمات رفاهی عمومی و بانک های اطلاعاتی موجود در کشورها از جمله قوه قضائیه، بانک مرکزی، سازمان امور مالیاتی، گمرک، راهنمایی و رانندگی و پلیس و ... تشکیل می دهند.
اطلاعات مراکز خدمات رفاهی عمومی شامل اطلاعات قبوض آب و برق و تلفن و گاز و ... می باشد که در صنعت تسهیم اطلاعات تحت عنوان اطلاعات جایگرین (Alternative Data) شناخته می شوند.
همچنین وجود اطلاعات مربوط به سوابق منفی اشخاص در سازمان های مختلف از جمله سابقه چک های برگشتی، احکام دادگاهی، ممنوع الخروجی، جرایم رهنمایی و رانندگی، بدهی به سازمان ها و ... می تواند به شناخت وضعیت پایبندی اشخاص به تعهدات خود کمک کند.
در صورت وجود هر دو دسته اطلاعات اعتباری و غیر اعتباری، متصدیان بانک ها و موسسات مالی و اعتباری اطلاعات کامل تری در خصوص نحوه ایفای به تعهدات از سوی مشتری در اختیاد داشته و شناخت بهتری را نیز در خصوص وی کسب خواهند کرد.
از سوی دیگر در صورتی که مشتری بداند سوابق عدم بازپرداخت قبوض آب و برق و تلفن و گاز و سوابق منفی دیگر شخص در سازمان های مختلف در گزارش اعتباری درج شده و در دریافت تسهیلات اعتباری وی تاثیرگذار خواهد بود، نسبت به بازپرداخت به موقع آن ها اقدام نمود و از رفتار غیر مسئولانه در بازپرداخت تعهدات خود اجتناب خواهد نمود.
فواید گزارش گری اعتباری کامل برای تامین کنندگان اطلاعات سامانه اعتبارسنجی فواید
گزارش گری اعتباری کامل برای تامین کنندگان اطلاعات سامانه
اعتبارسنجی از جمله ارائه دهندگان خدمات رفاهی عمومی از دیدگاه آقای دکتر مایکب ترنر رییس هیات مدیره و مدیر عامل شورای پژوهش اقتصادی و سیاستگذاری (PERC) به شرح زیر می باشد:
بهبود جریانات نقدی:
در یک پژوهش و نظرسنجی که از 1000 سرپرست خانوار که مسئوب پرداخت قبوض بودند به عمل آمد، ایشان عمدتا پرداخت قبوض خود را در اولویت های بعدی خود اعلام کردند.
اما وقتی از آن ها سوال که انعکاس اطلاعات نحوه بازپرداخت قبوض و گزارش گری اعتباری آن چطور به این موضوع کمک خواهد کرد، نیمی از آن ها اعلام داشتند که در صورت انعکاس اطلاعات بازپرداخت قبوض در گزارش های اعتباری به احتمال زیاد نسبت به بازپرداخت به موقع ان اقدام خواهند نمود.
چنین درآمدی موجب بهبود جریانات نقدی مراکز ارائه دهنده خدمات عمومی رفاهی و مراکز تامین کننده اطلاعات سامانه اعتبارسنجی شده و میزان معوقات و هزینه های مرتبت با آن را کاهش خواهد داد.
کاهش هزینه:
در پژوهشی که از مراکز ارائه دهندگان خدمات عمومی به عمل آمد این نتیجه حاصل شد که هزینه های واقعی در نتیجه ارائه اطلاعات به سامانه اعتبارسنجی خیلی کمتر از هزینه های قابل مشاهده بوده و منافع واقعی آن نیز خیلی بیشتر از منافع قابل مشاهده آن می باشد.
وفاداری بیشتر مشتریان:
وقتی فواید
گزارشگری اعتباری کامل (انعکاس وضعیت قبوض بازپرداختی وی در کنار وضعیت بازپرداخت اقساط تسهیلات دریافتی) از جمله ایجاد یک سابقه اعتباری مناسب، کاهش هزینه های دریافت تسهیلات و بیمه، سهولت در دریافت تسهیلات مالی جدید و بهبود حد اعتباری و در حالت ایده آل آن بهبود وضعیت اجاره نشینی و یافتن شغل، برای مشتری بازگو شود موجب افزایش وفاداری وی می شود.
مدیریت رفتار اعتباری مشتریان
تامین کنندگان اطلاعات سامانه اعتبارسنجی واقفند که در صورت ارائه اطلاعات نحوه بازپرداخت مشتریانشان به سامانه ملی و در نتیجه انعکاس آن در گزارش اعتباری مشتریان موجب تغییر واقعی در رفتار اعتباری ایشان در بازپرداخت بدهی های خود خواهند شد.
حدود 54 میلیون نفر از آمریکایی ها فاقد گزارش اعتباری می باشند و هیچگونه تسهیلاتی از بانک ها دریافت ننموده اند و انعکاس اطلاعات نحوه ایفای تعهدات در این گزارش ها موجب غنا و افزایش اطلاعات موجود در فایل اعتباری ایشان و در نتیجه دقیق تر شدن
رتبه اعتباری اختصاص یافته به مشتری خواهد شد.
در برخی از کشورها انعکاس اطلاعات سابقه منفی شخص موجب می شود در مورد کسی که برای اولین بار به بانک ها جهت دریافت تسهیلات مراجعه می کنند بتوانند راحت تر تسهیلات دریافت کنند و در مورد کسانی که وضعیت مناسبی در بازپرداخت قبوض خود نداشته اند قادر خواهند بود با بهبود رفتار اعتباری خود و بازپرداخت به موقع آن ها در آینده زمینه تسهیل در دریافت تسهیلات اعتباری بعدی را فراهم نمایند.
لذا مشتریانی که دارای وضعیت اعتباری مناسبی نیستند دیگر نیاز نیست به دنبال اعتباردهندگانی بگردند که با شرایط سخت تر و هزینه های بیشتری تسهیلات دریافت نمایند.
هر چه دامنه اطلاعات ارائه شده با سامانه اعتبارسنجی وسیع تر باشد وضعیت اعتباری مشتری بهتر منعکس شده و نتیجه ارزیابی ها دقیق تر خواهد بود.
اثرات ارسال اطلاعات سابقه بدهی قطعی مالیاتی به سامانه اعتبارسنجی در کشور
- از ابتدای سال 1391 تاکنون وضعیت سابقه بدهی قطعی مالیاتی اشخاص توسط سازمان امور مالیاتی به سامانه اعتبارسنجی شرکت مشاوره رتبه بندی ایران ارسال و به صورت ماهیانه به روز می شود.
- در صورتی که یک شخص دارای وضعیت سابقه منفی در پرداخت بدهی قطعی مالیاتی خود باشد، در بخش وضعیت منفی مشتریان مندرج در گزارش اعتباری، با عنوان دارای بدهی قطعی مالیاتی از سازمان امور مالیاتی مشخص شده و رتبه اعتباری وی نیز کاهش می یابد. به این معنا که به محض مراجعه شخص به یکی از شعب بانک های عضو سامانه، با مشاهده وضعیت اعتباری و سوابق منفی مشتری در سامانه، زمینه اصلاح وضعیت اعتباری توسط شخص جهت تسهیل در دریافت تسهیلات اعتباری فراهم می گردد. لازم بذکر است علاوه بر وضعیت سابقه بدهی ماده 7 گمرک نیز برای سامانه اعتبارسنجی ارسال می گردد.
به منظور بررسی تاثیر درج اطلاعات سوابق منفی مشترییان در بهبود رفتار اعتباری آن ها، نمونه ای متشکل از 20 شخص حقیقی و حقوقی که قبلا (در فروردین ماه سال 1391) به عنوان مشتریان دارای بدهی قطعی مالیاتی به سامانه اعتبارسنجی معرفی شده بودند مورد بررسی قرار گرفت. خلاصه نتایج حاصل از این بررسی ها به شرح زیر می باشد:
- *اشخاصی که فاقد سابقه منفی از جمله بدهی قطعی مالیاتی در سامانه اعتبارسنجی بوده اند، رتبه مثبت دریافت کرده و توانسته اند راحت تر از تسهیلات اعتباری نظام بانکی کشور استفاده نمایند. در مقابل اشخاصی که از سابقه منفی بدهی قطعی مالیاتی برخوردار بوده اند با مراجعه به شعبه متوجه شده اند که دارای سابقه منفی مالیاتی در گزارش اعتباری خود بوده اند که موجب کاهش رتبه اعتباری ایشان شده است.
- در میان نمونه بررسی شده، تنها دو شخص از میان تعداد نمونه بررسی شده پس از اعلام وضعیت بدهی مالیاتی در سامانه، تسهیلات جدید دریافتی پس از بیان وضعیت منفی و قبل از آن بیانگر کاهش قابل توجه آن می باشد.
- رتبه اعتباری مشتریان در سامانه اعتبارسنجی بیان گر این موضوع می باشد که اکثریت اشخاصی که بدهی مالیاتی خود را تسویه نکرده اند در نظام بانکی نیز از وضعیت اعتباری مناسبی برخوردار نمی باشند. اما اضخاصی که بدهی خود را پرداخت نموده اند، وضعیت اعتباری آن ها در نظام بانکی نیز مناسب بوده است. این موضوع بدین معناست که احتمال عدم بازپرداخت اقساط تسهیلات و تعهدات مشتریان در نظام بانکی و در سایر موارد دارای رابطه مستقیمی با یکدیگر بوده و از الگوی مشابهی پیروی می نماید. لذا انعکاس سوابق منفی در سیستم یکپارچه به صورت سیستمی موجب مهندسی فرهنگ اعتباری کشور و ترغیب اشخاص به بازپرداخت به موقع اقساط تسهیلات و تسویه بدهی های خود به سازمان امور مالیاتی و سایر سازمان ها و مراکز خواهد شد.
- نظرسنجی های صورت پذیرفته از شعب بانک ها حاکی از این موضوع است که مشتریانی که دارای سابقه بدهی مالیاتی در گزارش اعتباری خود می باشند برای تسویه و پرداخت بدهی مالیاتی خود و اصلاح وضعیت اعتباری ایشان به سازمان امور مالیاتی ارجاع داده می شوند. شواهد مشاهده شده بانک ها نشان می دهد که تعداد قابل ملاحظه ای از مشتریان بدین صورت وضعیت اعتباری خود را بهبود داده اند.
منبع: ماهنامه اعتبارسنجی ، شماره دوم ، فروردین و اردیبهشت 1392 ، صفحات 10 و 11