برنامه ریزی مالی چیست و چگونه باید شروع کنیم

شرایط و نیازهای بشر دائما در حال تغییر است . اگر شخصی در حال حاضر از موقعیت مالی خوبی برخوردار است تضمینی برای یک آینده مالی بهتر نخواهد بود.  
به عبارت بهتر موقعیت مالی خوب امروز، فردای خوب را ضمانت نمی کند به علاوه برنامه ریزی مالی نامناسب و یا نداشتن یک برنامه ریزی به موقع و درست، اثرات جبران ناپذیری را به دنبال خواهد داشت. 
از دست دادن درآمد و سرمایه حتی اگر موقتی باشد ممکن است منجر به تمام شدن بخش زیادی از پس انداز و یا بدهکار شدن شما در کوتاه مدت باشد. 
ضرر و زیانی که بیمه نشده باشد (بیمه آن راتقبل نکند) می تواند تمام دارایی هایی را که جمع کرده اید به کلی از بین ببرد. 
قرض کردن مداوم یا بدون برنامه ریزی برای شما پس انداز منفی به جا می گذارد یعنی در آینده بدهکار خواهید شد. 
همچنین، برنامه ریزی مالیاتی ضعیف موجب پرداخت مالیات بیشتری می شود که مشمول پرداخت آن نیستند. 
تمام این ها، بهمراه تغییرات دیگر در نیازهای زندگی و یا تغییرات اقتصادی، شما و نسل های آینده را از نظر مالی آسیب پذیر خواهد کرد. 
باید درآمد فعلی (پولی که امروز به دست می آورید) و آینده (پولی که انتظار دارید در آینده به دست بیائرید) خود را مطابق نیازهای زندگی خود مدیریت و برای آن برنامه ریزی کنید. 
برنامه ریزی مالی درست، به شما کمک خواهد کرد تا از نظر مالی به آزادی برسید یعنی به جایی برسید که دیگر نیاز نباشد برای پول کار کنید و در عوض پولتان برای شما کار میکند! این امر محقق نمی شود مگر آن که از شرایط اعتباری خود آگاه باشید. اعتبار سنجی  درست و مستمر یک گام مهم در این زمینه است.

برنامه ریزی مالی چیست؟

برنامه ریزی مالی روند و مدیریت ثروت (دارایی فعلی) برای رسیدن به اهداف تان است. دارایی فعلی به این معنی است که در حال حاضر ثروت شما را تشکیل می دهد یعنی درآمد، هزینه ها، پس اندازها، دارایی و بدهی ها. 
هدف زندگی شما ممکن است تحصیلات بالاتر، خرید خانه، برنامه ریزی برای بازنشستگی، پس انداز پول برای ازدواج یا تحصیل فرزندانتان باشد. 
پس برنامه ریزی درست و به موقع بودجه، برای رسیدن به امنیت مالی و ایجاد ثروت در طول دوران زندگی بسیار مهم است . 

زمان درست شروع برنامه ریزی مالی

زمانی که با برنامه ریزی مالی آشنا می شوید و یا در می یابید که باید یک برنامه داشته باشید، زمان درست برای شروع برنامه ریزی مالی است.
هرچه زودتر این زمان در زندگی تان اتفاق بیفتد نتایج بهتری در بر خواهد داشت. بنابراین افراد جوان که به تازگی وارد بازار کار شده اند می توانند از این ابزار استفاده بهتری داشته باشند.
ضرب المثل "دیر رسیدن بهتر از هرگز نرسیدن" برای کسانی صدق می کند که هنوز برنامه ریزی مالی را شروع نکرده اند، اما در حال حاضر آرزو دارند که پول کافی برای تحصیلات فرزندان، تصفیه بدهی، آرامش دوران بازنشستگی و پس انداز برای مواقع ضروری و ... را داشته باشند. 

چه کسی باید برای شما برنامه ریزی مالی انجام دهد؟

هیچ س بیشتر از خود شما صلاحیت انجام برنامه ریزی مالی تان را ندارد.
متخصصانی مانند برنامه ریزان مالی، مدیران سرمایه یا حتی حسابداران خبره می توانند به شم در بخش هایی از برنامه ریزی مالی کمک کنند. 
اما تاثیر برنامه مالی و اهمیت آن برای شما دقیقا به میزان دخالت خودتان در انجام آن بستگی دارد. 

اجزای اصلی برنامه ریزی مالی

بازده برنامه ریزی مالی، برنامه ای است که مانند نقشه راه شما را در مراحل مهم سفرتان به سمت آزادی مالی هدایت می کند. اجزای اصلی برنامه ریزی مالی عبارتند از:

1. جریان وجوه نقد یا مدیریت دارایی

در این بخش از برنامه ریزی مالی، به پیش بینی انتقال درایی های فرد و یا خانواده در زمان درگذشت یکی از اعضای خانواده توجه می شود. 
هدف از برنامه ریزی دارایی به حداکثر رساندن میزان دارایی های قابل انتقال به اعضای باقی مانده خانواده و وراث است. 

2. برنامه ریزی مالیاتی

کانادا یکی از کشورهایی است که دارای بالاترین میزان مالیات دریافتی از شهروندان است.
یک فرد کانادایی با درآمد متوسط، بیش از 40 درصد درآمد خود را بابت مالیات بر درآمد و مالیات بر خرید پرداخت می کند و این موضوع موجب جلوگیری از افزایش ثروت فرد و خانواده خواهد شد.
برنامه ریزی مالیاتی و بازنگری مالیاتی کمک خواهد کرد تا استراتژی مناسب برای کاهش مالیات سالیانه به کار گرفته شود. 
در حال حاضر در ایران قوانین مالیاتی محدود است، اما می توان راهکارهایی برای آینده بیان کرد. 
نظر به اینکه قوانین مالیاتی به طور مداوم در حال تغییر است و شرایط مالی و درآمد خانواده نیز در حال تغییز است، برنامه ریزی مالیاتی فراِندی است که باید تداوم داشته و در هر سال بازنگری شود. 

3. برنامه ریزی سرمایه گذاری

4. برنامه ریزی بیمه

وقوع اتفاقات غیر قابل پیش بینی می تواند سلامت و عمر فرد و یا افرادی از خانواده را به خطر اندازد.
استفاده از بیمه های متناسب نظیر بیمه پزشکی، بیمه بیماری های خاص، بیمه عمر و انواع دیگر بیمه، می تواند شرایطی آسان تر برای خروج از بحران ها را فراهم کند. 
پیشنهاد میشود بیمه عمر را حتما جزء برنامه خود قرار دهید. 

5. برنامه ریزی بازنشستگی

دوران بازنشستگی در برنامه ریزی مالی از اهمیت خاص و ویژه ای برخوردار است.
باتوجه به اینکه در این دورانفرد فعالیت کاری نداشته و دارای درآمد ماهانه نیست، حصول روش هایی برای تامین هزینه های زندگی در آن دوران بسیار مهم است. 

6. برنامه ریزی و مدیریت بدهی

در این بخش، میزان درآمد، نقدینگی فرد یا خانواده و میزان تعهدات و بدهی ها مورد توجه فرد قرار می گیرد.
آنچه که با دقت مورد بررسی قرار میگیرد، محل هزینه کردن و خرج کردن این مقادیر و نحوه بازپرداخت بدهی ها است. 
با مدیریت موارد فوق محل هزینه ها را بهینه کرده و بازپرداخت بدهی های بد (Bad debt)، بدهی های که دارای بهره بالایی هستند و بدهی هایی که سررسید آن ها نزدیک است، در اولویت قرار داده می شود.
بدهی بد (Bad debt) به بدهی هایی گفته می شود که دارای ارزش افزوده نباشند (مانند بدهی های کارت اعتباری).
در مقابل بدهی بد، بدهی خوب (Good debt) بدهی است که دارای بهره پایین بوده و برای سرمایه گذاری هایی نظیر خرید خانه، گردش خانه، گردش مالی مورد نیاز یک کسب و کار و یا سرمایه گذاری خاص با درآمد مناسب استفاده شده اند. 
هر یک از مواردی که در بالا به آن ها اشاره شد خود شامل یک برنامه ریزی اساسی و هدفمند است که این برنامه ریزی می تواند سایر موارد را نیز تحت تاثیر قرار دهد.
در واقع برنامه ریزی مالی مجموعه ای از پیش بینی های مال است که هر فرد را برای یک زندگی با آرامش و آسایش در آینده آماده می کند. 
مجموع این برنامه ریزی شامل جنبه های مختلفی است که فقط به پس انداز کردن و سرمایه گذاری هنگفت در سرمایه گذاری های خاص خلاصه نمی شود. 
این سرمایه گذاری ها فقط بخش کوچکی از یک برنامه ریزی جامع هستند. در یک برنامه برنامه ریزی مالی کامل و دقیق، وضعیت مالی کامل و دقیق، وضعیت کالی امروز فرد و یا خانواده بررسی شده و اهداف مالی در آینده نزدیک و دور نیز مورد نظر قرار خواهد گرفت و با توجه به آن ها روش و روش های حصول این اهداف و قابل دسترس بودن آن ها مورد بررسی قرار خواهد گرفت. 

این نکته را نیز در نظر داشته باشید، یکی از پارامترهای مهم در دریافت وام و تسهیلات از بانک ها و موسسات مالی و اعتباری، داشتن شناسنامه اعتباری و امتیاز اعتباری بالا می باشد. جهت اطلاع از رتبه اعتباری خود می توانید از سامانه اعتبار من استفاده کنید. 

منبع: ماهنامه اعتبارسنجی ، سال دوم ، شماره چهارم ، دی و بهمن 193 ، صفحات 24 و 25