کاربرد داده های ترکیبی برای بهبود تصمیمات بنگاه های اقتصادی کوچک و متوسط

شرکت های کوچک و متوسط

بنگاه های اقتصادی کوچک و متوسط ستون توسعه اقتصادی کشورها محسوب می شوند. 
تامین مالی این نوع شرکت ها از ویژگی های متفاوتی برخوردار است. 
روش اعتبارسنجی مختص به خود را دارا می باشند. 
مهمترین تفاوت این نوع شرکت ها با اشخاص حقیقی و کسب و کارهای بزرگ در این است که هم وضعیت صاحبان این بنگاه ها و هم وضعیت خود بنگاه در تعیین اهلیت اعتباری آن تاثیرگذار است.
لذا مساله داده های ترکیبی مطرح می شود. 

داده های ترکیبی

داده های مربوط به مالکان (افراد) با داده های مربوط به شرکت (شخص حقوقی) ترکیب می شود تا با استفاده از آن نسبت به اعتبارسنجی اقدام شود. 
به عبارت دیگر اهلیت اعتباری بنگاه اقتصادی کوچک و متوسط هم به اطلاعات مالکان و هم اطلاعات بنگاه بستگی دارد. 
مطالب این مقاله اعتبار سنجی مشتریان در 5 بخش به شرح اسلاید مقابل ارائه می گردد:

• معرفی بخش SME (بنگاه های متوسط و کوچک) و بخش SME ها در اروپا
• بخش بندی داده ها چرا سامانه های گزارشگری اعتباری که اطلاعات افراد و شرکت ها را تجمیع می کنند برای فراهم کردن دسترسی SME ها به اعتبار ضروری است؟
• اطلاعات ترکیبی چگونه عملکرد ریسک را بهبود می بخشند
• کمک به SME ها در محیط کسب و کار و مالی

تعریف SME ها (تعریف اعتبارسنجی)

شرکت های کوچک و متوسط در اقتصاد به عنوان ستون فقرات توسعه اقتصادی شناخته می شوند.
شرکت هایی که کمتر از 250 نفر پرسنل داشته باشند، متوسط و شرکت هایی که کمتر از 50 نفر پرسنل داشته باشند کوچک نامیده می شوند.
برخلاف انتظار و تصور رایج، آنچه که بخش اصلی اقتصاد اروپار را تشکیل می دهد، همان شرکت های کوچک و متوسط هستند که بیش از 90 درصد کسب و کارهای فعال در اروپا را شامل می شوند. 
این شرکت ها مهمترین بخش سرمایه گذاری، تولید و اشتغال را به خود اختصاص داده اند لذا نقش بسیار مهم و کلیدی در توسعه کشورها ایفا می نمایند.
آمار ارائه شده به روشنی بیانگر جایگاه SME هاست. 
شرکت های بزرگ اگرچه سهم مهمی از بازارها را دربر می گیرند اما در زمینه اشتغال و سرمایه گذاری به هیچ وجه نمی توانند با SME ها رقابت نمایند. 

بخش SME در اروپا

در اروپا اقتصاد توسط شرکت های بزرگ و دید ملیتی احاطه نشده است. 
بیش از 90% کسب و کارهای اروپایی تحت عنوان SME ها طبقه بندی می شوند. این آمار از طریق تعداد کارکنان و گردش مالی آنان مشخص شده اند. 
از هر 10% شرکت کوچک و متوسط، 9 شرکت دارای کمتر از 10 کارمند است. SME ها سهم بزرگی در رشد اقتصادی دارند. لذا بخش مهمی هستند. 

آلمان

آمار مربوط به یکی از بزرگترین اقتصادهای دنیا بیانگر جایگاه و اهمیت بنگاه های اقتصادی کوچک و متوسط است که متاسفانه در کشورهای در حال توسعه کمتر مورد توجه قرار گرفته اند و بخش اعظم سیاست های اقتصادی در این کشورها معطوف به حمایت از بنگاه های بزرگ شده و موجب شده تا از این بخش بسیار مهم و حیاتی اقتصاد غفلت شود. 

بخش بنگاه های کوچک و متوسط در آلمان

3/76 میلیون بنگاه اقتصادی کوچک و متوسط ستون فقرات آلمان را تشکیل داده اند. 
آنها 29/1 میلیون نفر شامل تقریبا 71% جمعیت آلمان را به کار گرفته اند. 
کسب و کارهای خرد (دارای کمتر از 10 نفر کارکنان) 35% از بازار کار را به خود اختصاص داده اند. 

تامین مالی SME ها

گزارشگری اعتباری مهمترین زیرساخت مورد نیاز برای توسعه تامین مالی بنگاه های اقتصادی کوچک و متوسط محسوب می شود. 
به عبارت دیگر قبل از هرگونه سیاست گذاری برای تامین مالی SME ها ابتدا می بایست مقوله گزارشگری اعتباری به عنوان پیش نیاز هرگونه سیاست اعتباری یا سایر انواع سیاست های تشویقی و حمایتی مطرح و ایجاد گردد. 
بدون زیرساخت تسهیم اطلاعات اعتباری (اطلاعات مربوط به اعتبار بانکی افراد)، طرح توسعه بنگاه های کوچک یا عقیم می ماند و یا منابع بانک ها را هدر خواهد داد. 

بخش SME ها در آفریقا

شرکت های کوچک و متوسط به اعتبار نیاز دارند:
در حدود 224 میلیون SME در حدود 3000 دلار نیاز دارند. 
گزارشگر اعتباری امکان اخذ اعتبارات برای SME را فراهم می کند. 
گزارشگری اعتباری تجاری و مصرف کنندگان، برای دستیابی به اعتباری ضروری می باشد: وام دادن مسئولانه را تضمین می کند. 

وام های SME ها به روایت آمار

آمارها نشان می دهد که در کشورهای در حال توسعه فقط 30 تا 35 درصد SME ها موفق می شوند از وام های بانکی برای تاسیس یا توسعه خود بهره ببرند.
65 تا 70 درصد آنان ناموفق اند. 
به عبارت دیگر درصد بالایی از ایده های کسب و کاری در همان اوایل طرح موضوع به دلیل عدم دسترسی به اعتبارات و تامین مالی مناسب قابلیت عملیاتی شدن نمی یابند. 
اصولا مهمترین ویژگی شرکت های کوچک و متوسط در این است که معمولا توسط کسانی تاسیس می شوند که صاحب ایده اند اما منابع مالی ندارند. 

بخش SME ها

نزدیک به 75% شرکت های کوچک و متوسط در بازارهای در حال توسعه دارای روابط بانکی هستند. 
فقط 30 تا 35 درصد آن ها به اعتبارات دسترسی دارند. 
برخی از ویژگی های مهم شرکت های کوچک و متوسط که در بحث تامین مالی آنان و در نتیجه اعتبارسنجی آنان تاثیرگذار است در اسلاید مقابل ارائه شده است. 
تامین مالی بنگاه های اقتصادی کوچک و متوسط از وضعیت مالی مالکان آن بسیار تاثیر می پذیرد. 
این افراد که تامین مالی بنگاه را بر عهده دارند، خودشان از نظر مالی و اعتباری بسیار شکننده هستند.
زیان های اعتباری شرکت می تواند زندگی شخصی شان را دچار مشکل نماید. 
این افراد به دلیل ضعف در دانش مالی و مدیریت مالی، معمولا توانایی نظارت موثر بر روند درآمدها و اطلاعات مالی آنان نیز ضعیف است. 

بخش بندی داده های سایت اعتبارسنجی

SME ها دارای ویژگی های منحصر بفردی هستند:
تامین مالی توسط مالکان
این بنگاه ها معمولا بر اقدامات مالکان خود وابستگی دارند.
آنها بسیار توسط زیان های اعتباری (اعتبار سنجی چک) تحت تاثیر قرار می گیرند. 
نظارت و پیش بینی روند درآمدهای فصلی آن ها به ویژه اطلاعات مالی آن ها کم است.

ویژگی های SME ها

با توجه به نقش بسیار مهم SME ها در اقتصاد، به طور طبیعی در گزارشگری اعتباری نیز توجه ویژه و متفاوتی را می طلبند. 
سامانه های گزارشگری اعتباری و اعتبار سنجی مشتریان باید به صورت متفاوت و مبتنی بر ویژگی های خاص SME ها نسبت به گردآوری و تجمیع و تسهیم اطلاعات اعتباری آنان اقدام نمایند. 
برای این منظور راهکار ترکیبی مورد تاکید قرار می گیرد. 
سامانه های گزارشگری اعتباری چگونه باید با این ویژگی های SME ها تعامل نمایند؟ یک راه کار ترکیبی و متمرکز مورد نیاز است تا واقعیت های بنگاه های اقتصادی و کوچک و متوسط را منعکس نماید. 

نوع داده ها

دو نوع کلی اطلاعات در این زمینه مورد نیاز است:

1. اطلاعات مصرف کنندگان: که در واقع عبارت است از اصطلاحاتی که در ارتباط با نحوه رفتار اعتباری صاحبان شرکت های کوچک و متوسط در زمینه مدیریت مالی شخصی آنان (وام های شخصی، قبوض آب و برق و ... شخصی) جمع آوری می شوند. 
2. اطلاعات شرکت ها: که عبارت است از اطلاعات اعتباری مربوط به شرکت ها (مانند وام های اعتباری دریافتی برای شرکت یا قبوض آب و برق شرکت)

کیفیت داده های SME ها

شرکت های کوچک و متوسط به دلایل مختلف دارای اطلاعات مالی ضعیف و بی کیفیت هستند. 
به این معنی که به عنوان مثال اطلاعات مالی این نوع شرکت ها از قابلیت اتکای ضعیفی برخوردار است. 
چرا که اولا حسابرسی نمی شوند و ثانیا تامین اطلاعات مالی دقیق نیازمند هزینه های زیادی است که از SME ها از عهده آن برنمی آیند. 
بهبود کیفیت داده ها برای ایجاد کارت امتیاز اعتباری دارای اهمیت زیادی است. 
کیفیت داده ها برای طراحی کارت امتیاز (اعتبار بانکی افراد) خود لازم است. 
داده های ضعیف کارت امتیاز را ناکارا می نماید. 
تحلیل داده ها و تضمین کیفیت آن قدم و مرحله اولیه برای ایجاد کارت امتیاز محسوب می شوند. 
به همین دلیل (ضعف کیفیت اطلاعات و داده ها) اگر این داده ها با هم ترکیب شوند، قدرت پیش بینی کنندگی آنان افزایش یابد.
به عبارت دیگر اگر علاوه بر اطلاعات شرکت ها، اطلاعات اعتبار سنجی مشتریان مالکان آن ها نیز جمع آوری شده و در تهیه کارت امتیاز و امتیازدهی مورد استفاده قرار گیرد، نتیجه به دست آمده از اعتبار بالاتری برخوردار است و در پیش بینی احتمال نکول یا تعیین وضعیت اعتباری شرکت از نظر خوش حساب بودن یا بد حساب بودن تاثیرگذار است. 
ادبیات علمی و تجربه سایر کشورها در این نشان داده است که استفاده از داده ها ترکیبی در زمینه ارزیابی و مدیریت ریسک بهبود قابل ملاحظه ای ایجاد می نماید. 
کارت های امتیازی ترکیبی از قدرت پیش بینی کنندگی بالاتر برخوردارند. 
این کارت ها بر مبنای همه اطلاعات در دسترس طراحی شده اند. 
در دسترس بودن داده ها نحوه وزن دهی فاکتورها را تحت تاثیر قرار می دهد. 
هر چقدر یک شرکت بیشتر رشد می کند، اطلاعات بیشتری در ارتباط با کسب و کار واقعی آن فراهم می شود که این اطلاعات ارزش بیشتری را در ارتباط با ارزشیابی ریسک به وجود می آورد. 

---

داده های ترکیبی یک بهبود قابل ملاحظه را در زمینه ارزیابی ریسک ایجاد می کند. 

---

مراحل کار

در زیر دو مرحله اصلی را نشان می دهد:

1. ابتدا باید گزارش اعتباری با استفاده از داده های ترکیبی ایجاد شود
2. سپس کارت امتیاز طراحی شده با استفاده از داده های موجود در این گزارش نسبت به رتبه بندی مشتریان اقدام می نمایند. به عبارت دیگر نرم افزار طراحی شده اجرا و پیاده سازی کارت امتیاز را بر عهده می گیرد و کلیه مراحل به صورت مکانیزه انجام می شود. 

سامانه های گزارشگری و سنجش اعتبار مشتریان که صرقا بر مبنای اطلاعات افراد یا مصرف کنندگان (بدون در نظر گرفتن اطلاعات کسب و کاری آنان) طراحی شوند، از کارایی لازم برخوردار نیستند و سامانه هایی هم که بر عکس اطلاعات مصرف کنندگان را در نظر نمی گیرند و فقط از اطلاعات تجاری استفاده می نمایند نیز فاقد کارایی مناسب هستند. 
بهتری راه حل ترکیب هر دو نوع اطلاعات است. 

منبع: ماهنامه اعتبارسنجی، سال چهارم، شماره بیست و یک، آبان 1395، صفات 50 الی 56